Alles over de Shih tzu

De shih tzu heeft een naam met een oosterse klank, en voor wie een klein beetje bekend is met de talen van China klinkt er zelfs iets verhevens door in de naamgeving van dit bijzondere hondenras. Dat is zeker niet helemaal zonder reden, want de geschiedenis van de shih tzu is nauw verweven met de keizerlijke dynastieën van het oude Chinese rijk. Toch is de shih tzu oorspronkelijk afkomstig van de Tibetaanse hoogvlaktes diep in het Himalayagebergte, waar de boeddhistische Lama’s deze hondjes spiritueel enorm waardeerden.

Over de genetische voorvaderen van de shih tzu zijn de geleerden het niet helemaal eens. De algemene opvatting is dat het ras ontstond uit een kruising tussen de pekinees en de lhasa apso, twee oude hondenrassen die allebei ook hun wortels in het verre oosten hebben liggen. De Tibetanen waren weg van de shih tzu vanwege een andere historie, namelijk de bijzondere band van deze hond met boeddha.

Volgens de legendes was de shih tzu het enige dier dat de boeddha volgde terwijl hij zijn lange zoektocht naar de verlichting aflegde. Die tocht was niet zonder gevaren: op een dag sprong er een groep struikrovers tevoorschijn, die de boeddha wilden beroven en vermoorden. Gelukkig was zijn trouwe shih tzu in de buurt: plotseling veranderde het kleine hondje in een grote woeste leeuw, die grommend en kwijlend op de belagers afstormde. Uiteraard maakten de rovers dat ze wegkwamen. Boeddha was zo blij toen de shih tzu weer zijn gewone gedaante aannam, dat hij hem optilde en een kus op zijn platte voorhoofdje drukte. Die blijk van waardering kun je vandaag de dag nog steeds terugzien in de witte stip die shi tzu vaak op hun kop hebben.

Met zo’n mooie reputatie is het niet gek dat de Tibetaanse monniken zo dol op de shih tzu waren. Voor hen was het een spirituele en zelfs heilige hond, die alleen door de geestelijken mocht worden gehouden. Vanaf de zeventiende eeuw, toen de relaties tussen Tibet en China beter waren dan nu, was het gebruikelijk voor de Dalai Lama om shih tzu cadeau te doen aan het keizerlijk hof van zijn noorderburen. Daar kreeg de shih tzu ook zijn naam: shih tzu is afkomstig van de Chinese karakters voor ‘leeuw’. Zowel vanwege deze naam als door de gelijkenis met de pekinees, die ook als ‘leeuwtje’ bekend stond, worden deze twee rassen nogal eens met elkaar verward.

Aan het hof werd de shih tzu anders genoemd: hier werd het keizershondje aangesproken met de pinyin Chinese term xi shi quan. Xi Shi was een van de vier Grote Schoonheden uit de legendes van het oude China. Dat geeft al aan hoe gek de keizers op hun speciale hondjes waren. Ordinaire burgers mochten ook geen shih tzu houden – een verbod dat het ras uiteindelijk bijna fataal werd. Toen Britse soldaten het keizerlijke paleis van de Ming-dynastie plunderden kwamen bijna alle shih tzu om het leven: het verhaal wil dat er die dag maar veertien honden overleefden. Als dat verhaal klopt, dan zijn alle shih tzu die er vandaag op de aardbol rondlopen dus afstammelingen van die veertien keizershondjes.

De Britten hadden vanuit China bij wijze van grote eer een aantal shih tzu cadeau gekregen, die ze vol trots mee terug namen naar Europa. Dat gebeurde pas in het begin van de twintigste eeuw, omdat het tot die tijd streng verboden was om de honden te verkopen of weg te geven. Hier werd het ras snel populair. Het hondje kreeg hier de koosnaam ‘chrysantenhondje’, omdat de Engelsen hun gezichtje op deze bloemen vonden lijken. In 1935 werd de eerste rasstandaard opgesteld door de Shih Tzu Club. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd het ras ook in Amerika populair, nadat geallieerde soldaten de diertjes mee naar huis hadden genomen. Inmiddels zijn deze koninklijke viervoetertjes over de hele wereld geliefde gezinshondjes geworden.

Shih tzu zijn kleine gezelschapshondjes, die zeker niet bekend staan om hun atletische prestaties of werklust als reddingshond of schaapsherders. Voor hun beperkte afmetingen zijn shih tzu nog verrassend sterk, maar wel kwetsbaar. Dat kan een probleem zijn voor eigenaars met kleine kinderen, die zo’n ‘speelgoedachtig’ hondje makkelijk te ruw kunnen behandelen. Dit zijn verfijnde hondjes, die vanwege hun bescheiden formaat door veel mensen heel geschikt worden gevonden voor kleinere appartementen. Een volwassen shih tzu heeft een schofthoogte van 20 tot 28 cm, waarbij er geen noemenswaardige verschillen zijn tussen een reu of een teef. Hetzelfde geldt voor het gewicht: beide seksen horen tussen de 4 en 7 kilo te wegen, waarbij reuen net een onsje zwaarder kunnen zijn, maar veel verschil is er dus niet.

Het meest kenmerkende aan de shih tzu in ongetwijfeld de weelderige vacht van het ras. Als je overweegt om een puppy in huis te nemen, maar je hebt een hekel aan kammen en borstelen, dan is een shih tzu geen slimme keus. Deze honden hebben een goede vachtverzorging echt nodig, zelfs als je besluit om de lange haren korter te (laten) knippen. Wat haren betreft zijn shih tzu eigenaren in twee stromingen te verdelen: baasjes die de haren zo lang mogelijk laten groeien en baasjes die kiezen voor een korte coupe. Kortgeknipt haar wordt ook wel een teddybeerlook of puppykapsel genoemd. Bij lange haardracht is het voor veel baasjes gebruikelijk om de haren op het hoofd in een knotje samen te binden.

De twee verschillende looks zijn vooral een kwestie van uiterlijk, want alle shih tzu hebben een dubbele vacht. De onderste laag haren is kort en compact, met daarboven een laag lange, zijdezachte haren die helemaal tot aan de grond kunnen groeien. Op de snuit kunnen plukken van deze bovenlaag het effect van een baard en een snor geven, wat op hondenshows een regelrechte publiekstrekker kan zijn. Eigenlijk komt de shih tzu in zo’n beetje alle bekende vachtkleuren voor, met onder meer wit, zwart, goudkleurig, bruin, leverkleur en rossige tinten. Meestal heeft de vacht verschillende tinten in zich. De huid zelf kan zwarte, leverkleurige, of blauwe pigmenten in zich hebben.

Het gezicht van een shih tzu is vaak verborgen onder de vacht, maar het ras heeft een typerende onderbeet, waarbij de onderkaak uitsteekt ten opzichte van de bovenkaak. Het gezicht wordt verder bepaald door een korte snuit en grote, donkere ogen die deze honden een sterk expressieve gezichtsuitdrukking geven. Veel mensen vinden dat shih tzu een lieve, vriendelijke gezichtsuitdrukking hebben, maar laat je daar als eigenaar niet door inpakken. Deze hondjes hebben een consequente socialisatie en opvoeding nodig, want anders loop je het risico dat je met een huisdier zit opgescheept dat altijd zijn eigen willetje doordrijft.

Shih tzu worden door veel baasjes vooral gewaardeerd vanwege hun zachtaardige, vriendelijke karakter. Shih tzu kunnen echte schoothondjes zijn. Daardoor hebben ze het imago van een hondje voor oude dametjes, maar dat is eigenlijk een cliché. Als je een shih tzu goed opvoedt en socialiseert heb je er een vriend voor het leven aan, want het maakt deze dieren niet zo veel uit wat je doet, zolang ze er maar gezellig bij mogen zijn.

Een shih tzu kan in de regel prima opschieten met de mensen die hem in huis nemen. Ze hechten sterk aan hun baasjes en zijn ook op hun gemak in de buurt van kinderen, maar daar schuilt meteen ook een gevaar. Kinderen tot aan de kleuterleeftijd kunnen gemakkelijk te ruw zijn bij het spelen met een shih tzu, waardoor ze gemakkelijk blessures op kunnen lopen. Sowieso is het nooit een goed idee om kinderen en honden zonder toezicht alleen te laten, dus zorg dat je in de buurt blijft om problemen te voorkomen. Met andere (huis-) dieren kan een shih tzu vaak goed overweg, maar je moet er wel voor uitkijken dat ze zich niet ‘bazig’ gaan gedragen naar andere honden toe. Misschien zitten hier toch nog wat koninklijke sterallures in hun temperament...

Hoewel de gemiddelde inbreker niet gillend het huis uit zal rennen zodra hij door een shih tzu ontdekt wordt, heeft dit ras toch trekjes van een waakhond in zich. Ze maken jou als baasje wakker, zodat jij de indringers kunt verjagen. Aan het keizerlijk hof werden ze vroeger ook getraind om de keizer direct met gekef te waarschuwen als er een andere hoogwaardigheidsbekleder aan kwam, zodat de bedienden meteen hun blik konden afwenden. Los van hun weinig afschrikwekkende uiterlijk zijn shih tzu dus in ieder geval wel alert en waaks.

Shih tzu zijn actieve, sociale en intelligente hondjes, die absoluut hun portie vermaak en beweging nodig hebben. Het is niet de bedoeling dat ze als een soort accessoire alleen maar op de bank hoeven te liggen, want daar worden ze apathisch en ongelukkig van. Wandelen met je shih tzu is belangrijk voor de geestelijke en fysieke conditie, maar het is ook absoluut nodig om je huisdiertje te blijven prikkelen met spelletjes en puzzels. Dit is niet alleen bedoeld om ze mentaal fit en scherp te houden, maar het is ook een sociale activiteit, want shih tzu vinden het gewoon gezellig om spelletjes met hun baasjes te doen.

Als je kiest om een shih tzu in huis te nemen omdat ze zulke mooie lange haren hebben, dan zul je het vast niet erg vinden om aandacht te besteden aan het kammen, borstelen en verzorgen van die vacht. Toch is het ook als je niet per se voor die lange manen valt heel belangrijk om dagelijks te kammen. Niet alleen omdat je hond er dan op en top verzorgd uit blijft zien, maar vooral ook voor het welzijn en de gezondheid van je shih tzu. De vacht is heel gevoelig voor klitten, en als je die er niet elke dag uit kamt gaat dat enorme irritatie opleveren voor je hond, die er zelf eigenlijk heel weinig aan kan doen. Shih tzu zijn nou eenmaal speciaal gefokt voor hun lange haren, zonder dat de evolutie ze iets mee heeft gegeven om die vacht zelfstandig te kunnen verzorgen. Dat maakt het dus jouw verantwoordelijkheid als baasje om deze zorg op je te nemen.

Leer je shih tzu vanaf de puppyleeftijd te wennen aan je dagelijkse kamsessies. Hoewel ze de kambeurten echt nodig hebben, betekent dat niet automatisch dat ze het ook meteen fijn vinden. Juist door er vroeg mee te beginnen leer je ze wennen aan een noodzakelijk stukje dagelijks onderhoud. Daarmee voorkom je dat het elke dag een worsteling wordt die jullie allebei onnodige stress blijft opleveren.

Door de bijzonder lange vacht van de shih tzu moet je extra aandacht besteden aan de gebieden rond de ogen en oren. Hier kan vuil gemakkelijk ophopen tussen de aanzet van de haren, waardoor bacteriën alle ruimte krijgen en infecties snel op kunnen treden. Extra lastig is daarbij dat je juist door de dikke vacht soms niet goed ziet waar de problemen spelen. Controleer dus elke dag tijdens het kammen of je geen gezwollen, geïrriteerde en rode plekjes ziet. Check extra goed of er geen plukken haar de gehoorgangen in groeien. Vind je wel irritaties, dep die dan goed schoon met lauw gekookt water op een tissue of een wattenstaafje.

Controleer regelmatig of de nagels van je shih tzu niet te lang worden om problemen te voorkomen. Hetzelfde geldt voor het gebit: dit moet je eigenlijk elke week een keer poetsen met speciale hondentandpasta. Ook hiervoor geldt dat je hond er gemakkelijker aan went als je er al in de puppytijd mee begint.

Laten we eerlijk zijn: shih tzu zijn niet gebouwd voor de duursport, of om uren achter elkaar door de bossen te rennen. Toch is het belangrijk dat je elke dag een aantal keer met ze gaat wandelen, zolang je die uitjes maar niet al te lang laat duren. Shih tzu hebben vrij gespierde poten, ook al zijn ze kort, maar bedenk je dat wat een lekkere wandeling is voor een hond van formaatje herder al gauw een marathon is voor je shih tzu.

Shih tzu zijn gefokt op hun typerende gezicht met onderbeet en een korte snuit. Dat maakt ze gevoelig voor ademhalingsproblemen. Let er daarom op dat je niet met ze gaat wandelen, of intensief met ze gaat spelen, als de zon op z’n hoogst staat. De vacht van je shih tzu maakt het probleem met hitte nog groter, omdat deze zo goed isoleert terwijl je hond zijn eigen lichaamswarmte nauwelijks af kan voeren. Zorg er ook voor dat je huis niet te stoffig is, want ook dat kan ademhalingsproblemen geven.

Een shih tzu heeft de aanleg om een vriendelijk, lief en vrolijk hondje te zijn, maar daarvoor moet je je puppy wel vanaf het begin goed opvoeden en socialiseren. Ze zijn intelligent, maar niet de makkelijkste als het op leren aankomt. Samen op puppycursus gaan is absoluut aan te raden. Maak niet de vergissing om je als een dominante opvoeder op te stellen, want dat maakt de relatie alleen maar moeilijker. Blijf rustig en werk met beloningen in plaats van straffen, en verhef nooit je stem tegen je hond. De kunst is om het respect van je shih tzu te verdienen, dan zal je er een schoothondje en een echte trouwe vriend voor het leven aan hebben.

Natuurlijk moet respect wel van twee kanten komen, net zoals tussen mensen. Wees dus duidelijk in wat wel en niet mag en blijf hier consequent aan vasthouden. Onthoud dat een shih tzu slim is: je kunt niet eindeloos op dezelfde trucjes blijven vertrouwen, want daar prikken ze vrij snel doorheen. Ook zijn shih tzu echte gezinshondjes en sociale dieren die gezelschap nodig hebben. Je moet sowieso genoeg tijd voor je hond hebben om een verantwoord baasje te zijn en je shih tzu een hele dag alleen laten kan echt niet. Wil je een shih tzu die zich een tijdje alleen thuis kan redden, besteed hier dan extra veel aandacht aan tijdens de opvoeding en socialisatiefase. Lees je van tevoren goed in door boeken over puppytraining te kopen.