Alles over de Engelse bulldog

Iedereen die een beetje verstand van honden heeft kent de karakteristieke Engelse buldog. Deze hond, waarvan de naam ook op z’n Engels als ‘bulldog’ wordt gebruikt, vind je terug in een enorm aantal logo’s, symbolen en andere beeldmerken. Het is ook de officiële nationale hond van Engeland, want de geschiedenis van het ras is innig verbonden met de historie van de Britse eilanden en het imago dat ermee wordt geassocieerd. Voor veel eigenaren is deze hond tegenwoordig een hooggewaardeerde huisgenoot en trouwe vriend van het gezin. Toch is het verhaal van de Engelse buldog er eentje van vallen en opstaan, omdat zijn baasjes hem lang geleden voor dubieuze doeleinden hebben ingezet.

De Engelse buldog zoals we het ras vandaag kennen is eigenlijk niet meer de hond die hij vroeger was. De geschiedenis van de buldoggen op de Britse eilanden moet voor een belangrijk deel worden toegedicht aan de Old English bulldog, een ras dat inmiddels is uitgestorven. Toch is deze Old English variant de directe voorloper van de moderne Engelse buldog, dus in deze beschrijving worden de twee verhaallijnen met elkaar verbonden. Het is daarbij wel belangrijk om te onthouden dat de twee rassen onderling sterk verschillen, zowel qua uiterlijk als in gedrag.

Het bijzondere uiterlijk en de sterke persoonlijkheid van de Engelse buldog hebben het ras wereldberoemd gemaakt. Iedereen die de tekenfilm Tom & Jerry kent zal zich de buldog herinneren die muis Jerry regelmatig uit de klauwen van zijn aartsvijand Tom heeft gered. In de Tweede Wereldoorlog werd de Engelse buldog onlosmakelijk verbonden met de Britse premier Winston Churchill. Als opperbevelhebber van de Britse legers was Churchill volgens velen niet alleen net zo koppig als een Engelse buldog: hij had ook de reputatie er fysiek op te lijken. Tegenwoordig is het imago en de verschijning van de Engelse buldog nog steeds gekoppeld aan heel wat bekende handelsmerken, sportclubs en andere beroemde brands.

De geschiedenis van de uitgestorven Old English bulldog hangt nauw samen met de inmiddels verboden traditie van het hondengevecht. Genetisch was dit ras voortgekomen uit grote vechthonden zoals de mastiff en de molosser: grote, krachtige honden die al sinds de tijd van de oude Grieken en Romeinen als waakhond, vechthond en zelfs als oorlogshond werden gebruikt. De Engelse adel vond het vanaf de veertiende eeuw vermakelijk om honden te laten vechten met aangelijnde stieren. Aangezien het Engelse woord voor ‘stier’ ‘bull’ is, verklaart dit zogenaamde ‘bull-baiting’ ofwel ‘bullenbijten’ de naam van de bulldog of, in modern Nederlands, buldog.

De Old English bulldog werd lang geleden speciaal gefokt om het tegen de enorme en oersterke stieren op te kunnen nemen. De bedoeling van de ‘sport’ was om de vastgebonden stier, vaak met meerdere honden tegelijk, onder bedwang te krijgen door hem in de snuit te bijten en zo naar de grond te dwingen. Uiteraard konden de toeschouwers hier weddenschappen op afsluiten. Het zal niet verbazen dat veel van de honden in deze gevechten om het leven kwamen. Tegenwoordig zouden we dit pure dierenmishandeling noemen, zowel voor de stier als voor de honden.

Omdat het bullenbijten enorm populair was, werden de Old English bulldogs speciaal gefokt om zo goed mogelijk tegen stieren te kunnen vechten. Dit leidde tot grote, enorm gespierde honden met enorm krachtige kaken – heel anders dan de Engelse buldog van vandaag. Ook het karakter werd steeds verder in de richting van een vechtmachine gefokt. Deze oude versie was dus compleet anders dan de vriendelijke, zachtaardige buldoggen van nu. De Old English bulldogs leken bijna geen pijn te voelen of angst te kennen. De moedige inborst van toen is nog terug te vinden in de moderne Engelse bulldog, maar toen de Engelse regering ingreep om het bullenbijten een halt toe te roepen veranderden de oude voorvaderen van onze moderne buldoggen in ongeveer elk ander opzicht.

Gelukkig besloot de Engelse overheid in 1835 om hondengevechten bij wet te verbieden. Daardoor werd het minder interessant om te blijven doorfokken op de eigenschappen van een vechthond, hoewel er nog lang een ondergronds illegaal circuit bleef bestaan. De Old English bulldog verdween langzaam uit beeld. In plaats daarvan werd door een nieuwe generatie fokkers geprobeerd om de bullenbijter te transformeren tot een gezelschapshond. Die pogingen resulteerden in de eerste moderne Engelse buldoggen: kleiner, minder sterk en zonder de woeste aanleg die ze eerder hadden, maar vooral veel liever en vriendelijker naar mensen toe. Toch verliep ook dit proces niet
zonder problemen.

De weinige bullenbijters die na het verbod als huisdieren werden gehouden zouden als model dienen voor het nieuwe fokdoel: een echte gezelschapshond. Toen het ras in 1886 door de AKC officieel werd erkend was inderdaad een totaal andere hond ontstaan. De Engelse buldog was kleiner, met een minder spits hoofd, meer huidplooien in de hals en het gezicht, en een kortere staart, om een paar verschillen te noemen. De neusrug was aanzienlijk korter geworden, maar die typische neus zoals we ze vandaag ook zien stond symbool voor een reeks gezondheidsproblemen. Helaas was het fokken zo sterk gericht op nieuwe ideeën van wat ‘mooi’ en ‘schattig’ zou zijn, dat de gezondheid van de Engelse buldog eronder te lijden had.

De persoonlijkheid van de Engelse buldog had een ware metamorfose ondergaan die een heel scala aan goede eigenschappen voor een gezinshond opleverde. De vasthoudendheid en dapperheid waren behouden gebleven, maar in plaats van een woeste vechthond was het ras nu omgetoverd tot een zachtaardige, speelse en lieve versie van zijn voorlopers uit de duistere periode van de bullenbijters. Helaas was het lichamelijk minder goed gesteld met de nieuwe Engelse buldoggen. Vooral de veranderde vorm van het hoofd zorgde voor complicaties. De schedel bood vaak niet genoeg ruimte voor comfortabel gebruik van de ogen, waardoor complicaties vaak voorkwamen. Het grootste probleem was dat door de verkorte snuit de luchtwegen in de knel kwamen. Kortademigheid kwam erg veel voor Engelse buldoggen.
Het uithoudingsvermogen was daardoor ver onder de maat, en de levensverwachting van de soort is nog altijd relatief laag. Het zou tot de eenentwintigste eeuw duren voordat een groeiend besef van dierenwelzijn zorgde voor nieuwe pogingen om de soort over deze problemen heen te helpen.

Tegenwoordig wordt door specifiek fokbeleid geprobeerd om de gezondheidsproblemen van de Engelse buldog uit de populatie te halen. Daarbij is een belangrijk aandachtspunt het uitbannen van het zogenaamde BOAS, ofwel Brachyoencephalic Obstructive Airway Syndrome. Dit staat voor een verzameling van problemen waardoor de luchtwegen geblokkeerd raken, wat uiteraard heel naar kan uitpakken voor een hond. Ook problemen bij zwangerschap en geboorte, oververhitting, oogaandoeningen en belemmering van de spijsvertering moeten uit de populatie worden gefilterd. Hiervoor zijn in Nederland heel recent specifieke afspraken gemaakt met, onder andere, als doel om de gezondheid en het welzijn van kortsnuitige honden te verbeteren.

Een probleem voor moderne fokkers met de beste bedoelingen is dat de andere eigenschappen van de Engelse buldog wel zo goed mogelijk behouden moeten blijven. Het zal daarom nog wel een aantal generaties duren voordat al deze problemen echt onder controle zijn. Als je overweegt om een Engelse buldog of andere kortsnuitige hond aan te schaffen is het extra belangrijk om alleen in zee te gaan met erkende fokkers die zich aan deze voorschriften houden. De Nederlandse pogingen om het lot van (onder meer) de Engelse buldog te verbeteren zijn op dit moment nog in volle gang.

Tegenwoordig zijn met name in de Verenigde Staten een aantal fokkers actief aan het proberen om de achttiende-eeuwse Engelse buldog weer nieuw leven in te blazen. Deze dieren worden Olde English bulldogge genoemd. Dat gebeurt deels uit nostalgie naar het verdwenen oude ras, maar ook vanwege de gezondheidsproblemen waar de moderne Engelse buldog mee kampt. In dit fokprogramma, dat begon in de jaren ’70 van de vorige eeuw, wordt gekruist met invloeden van de bullmastiff, de Amerikaanse pitbull terriër en de Amerikaanse buldog. Hoewel er binnen deze fokkersgemeenschap onenigheid heerst, zijn er stappen gezet voor officiële erkenning in Amerika. De voorstanders beweren dat de gezondheidsproblemen van de moderne Engelse buldog grotendeels uit de genetica zijn verdwenen.

Hoewel de problemen die hierboven beschreven worden serieus moeten worden genomen, is het natuurlijk niet verboden om een Engelse buldog in huis te willen nemen. Deze lieve, speelse en mediagenieke mensenvrienden zijn vertederende honden die met gemak je hart kunnen veroveren. Een Engelse buldog heeft vergeleken met veel andere hondenrassen relatief weinig beweging nodig, wat een voordeel kan zijn wanneer je zelf minder mobiel bent. Los daarvan is de Engelse buldog een geweldige kindervriend die graag speelt en vooral gek is op knuffelen.

Een Engelse buldog is dus echte entertainer, die de kunst van het luieren prima verstaat. Het is daarom niet zo vreemd dat een heleboel baasjes totaal verknocht zijn aan hun Engelse buldog. Zolang je weet waar je aan begint kan je Engelse buldog puppy met gemak je nieuwe beste vriend worden, terwijl jij zo bijdraagt aan het herstel van een hondenras dat door een lange reeks van menselijk falen in de problemen is geraakt!

Door het unieke uiterlijk herken je de Engelse buldog van een afstand. Het korte, brede lijf geeft een kenmerkend silhouet, met stevige en goed gespierde poten die breed uit elkaar horen te staan. Ook de achterhand hoort sterk ontwikkeld te zijn. Naar verhouding is de kop van een Engelse buldog
groot ten opzichte van de rest van het lichaam. Een brede snuit en een fors ontwikkelde nek met diepe huidplooien maken de karakteristieke contour compleet, samen met de hoog aangezette oren die naar binnen toe horen te knikken en een korte, laag aangezette staart. De rasstandaard geeft geen vaste schofthoogte aan, maar ongeveer 40 centimeter is vrij normaal voor beide seksen. Engelse buldoggen horen idealiter tussen 23 en 25 kilo te wegen.

Hoewel smaken verschillen is de vergelijking tussen het uiterlijk van de Engelse buldog en dat van Winston Churchill niet per se een lofzang op de schoonheid van de voormalige Britse premier. De gezichtsuitdrukking van dit ras wordt gedomineerd door een onderbeet, waarbij de onderkaak verder uitsteekt dan de bovenkaak. De Engelse buldog is daarmee een ondervoorbijter, omdat de tanden van de onderkaak over de tanden van de bovenkaak heen sluiten. Die kaak was oorspronkelijk bedoeld om een stier vast te kunnen grijpen in de arena, maar door de veranderde snuit van de moderne Engelse buldog is het nu vooral een heel herkenbaar kenmerk van het ras.

Ook typerend voor de Engelse buldog zijn de huidplooien in het gezicht en de hals. De rasstandaard geeft aan dat de huidrollen op de neusrug niet te geprononceerd mogen zijn. Samen met te kleine neusgaten draagt dat bij aan de ademhalingsproblemen rond BOAS. De wangen die de brede vorm van de kop bepalen horen rond te zijn en tot voorbij de ogen te reiken vanaf de zijkant gezien. Tenslotte maken de dikke, brede lippen de gezichtsuitdrukking compleet, waarbij ze de snijtanden van de onderkaak moeten bedekken zolang de hond zijn bek gesloten houdt.

Een Engelse buldog heeft over het hele lichaam een fijne, gladde, korte vacht die een compacte, dichte indruk maakt. De rasstandaard gaat uit van een vacht in een enkele kleur, waarbij gestroomd en rood de wenselijke tinten zijn. Leverkleur, zwart en de black and tan kleurcombinatie worden niet bevorderd. Wel hoort een Engelse buldog een zwart ‘masker’ op het gezicht te hebben, of een zwarte snuit.

Het kan nauwelijks genoeg benadrukt worden: de Engelse buldog is wat karakter betreft een totaal andere hond dan zijn verre voorouder de bullenbijter. En goed opgevoede Engelse bulldog is de vrolijkheid zelve en een echte aanwinst voor een warm gezinsleventje. Van knuffelen en aandacht krijgen ze geen genoeg, dus wie graag lekker samen op de bank zit of de het liefst de hele dag languit
bij de hondenmand op de vloer ligt is dit een geweldige huisgenoot.

Een Engelse buldog is bijzonder vriendelijk en zachtaardig tegen de mensen om hem heen. Dat geldt zeker ook voor de eventuele kinderen in zijn gezinnetje, maar let wel op dat jonge kinderen en honden nooit alleen mogen blijven zonder toezicht van een volwassene, ongeachte welk ras het is. Het tolerante karakter van de Engelse buldog maakt hem leuk om mee te spelen, maar daarin schuilt ook een risico. Leer kinderen om zachtzinnig en voorzichtig met de hond om te gaan. Het gedrag richting onbekenden kan verschillen: de ene buldog is direct enthousiast bij een nieuwe kans op
gezelligheid, terwijl de andere juist afwachtend of onverschillig kan reageren.

De mimiek, het gedrag en de lichaamshouding van een Engelse buldog kunnen soms in zijn nadeel werken bij de omgang met andere honden. De typische gezichtsuitdrukking en de stoere houding die hij van nature heeft kan bij andere honden ten onrechte de indruk van agressie wekken. Dat kan tot misverstanden leiden, dus het is goed om je hiervan bewust te zijn als baasje. Dit wordt nog versterkt door de bouw van de snuit: onbedoelde knorrende en snurkende geluiden kunnen een provocatie zijn voor honden die daar gevoelig voor zijn. Hier kan je hond natuurlijk zelf niets aan doen, en andere honden trouwens ook niet, dus hou dit in de gaten tijdens wandelingen of op een puppycursus bijvoorbeeld.

De vacht van een Engelse buldog is vrij gemakkelijk te onderhouden. Een of twee keer borstelen per week is in principe voldoende, behalve wanneer je hond in de rui is. Je zou dus kunnen zeggen dat je meer tijd hoort te besteden aan aaien dan aan vachtverzorging. Toch is de huid van het ras wel een bijzonder aandachtspunt. Dat heeft te maken met de typische huidplooien van de Engelse buldog. Tussen de huidrollen kan gemakkelijk vuil blijven zitten. Dat kan tot irritaties leiden, of zelfs tot ontstekingen als je er niet goed op let. Maak de huid tussen de plooien dagelijks schoon om problemen te voorkomen.

Door de bouw van de Engelse buldog is het ras kwetsbaar voor blessures door overgewicht. De knieën, ellebogen en heupen hebben al snel te lijden onder een te zwaar lijf. Ook de ademhaling kan moeizamer worden bij overgewicht. Blijf de voeding dus goed doseren en zorg ook voor hondenvoer van goede kwaliteit. Nog een bijzonder aandachtspunt is warmte. Kortademigheid ligt altijd op de loer door de korte snuit van deze honden. Hou de activiteiten dus beperkt bij warm en benauwd weer: ga liever een stukje wandelen zolang het ’s ochtends nog koel is of nadat de temperatuur ’s

Poets de tanden van je hond dagelijks met speciale hondentandpasta om geïrriteerd tandvlees, tandbederf en ontstekingen te voorkomen. De ogen en oren van de Engelse buldog zijn potentiële infectiehaarden als er zich op die plekken vuil ophoopt. Hetzelfde geldt voor het gebied onder de staart. Controleer deze hotspots dus dagelijks terwijl je de huidplooien schoonmaakt. Let ook op of de nagels van je hond niet te lang worden: omdat een Engelse buldog niet de meest sportieve hond ter wereld is kan de natuurlijke slijtage soms te weinig zoden aan de dijk zetten, waardoor de nagels te lang worden. Weet je niet hoe je de nagels goed moet knippen, of durf je dat eigenlijk niet goed, raadpleeg dan een professional.

Als je zoekt naar een hond waar je de hele dag mee kunt rennen, spelen en ravotten, dan is een Engelse buldog puppy niet de beste keuze. Deze honden zijn geen topatleten: hoewel ze best houden van een spelletje, is matig maar regelmatig bewegen het devies. Een beetje stoeien vinden ze vaak wel gezellig, maar zorg dat je het beheerst aanpakt om blessures te voorkomen. Natuurlijk is wandelen met je Engelse buldog wel noodzakelijk, maar maak die wandelingen niet te lang. Springen van hogere objecten zoals tafels of stoelen is af te raden vanwege overbelasting van de gewrichten. Pas op voor oververhitting en ademnood, maar blijf wel samen bewegen om je hond in conditie te houden en om overgewicht te voorkomen. Onthoud dat je Engelse buldog misschien geen
topsporter is, maar wel geestelijke uitdaging nodig heeft om mentaal fit te blijven. Zorg dus voor interessante speeltjes, maar speel vooral samen spelletjes en hou de dagelijkse routine interessant genoeg om verveling te voorkomen.

Warmtemanagement is een probleem voor de Engelse buldog. Door de bouw van de snuit kan benauwdheid snel optreden als de temperatuur stijgt, zeker op zomerse dagen met drukkend weer en een hoge luchtvochtigheid. Hou hier rekening mee bij het plannen van wandelingen en zorg binnenshuis voor genoeg koelte. De favoriete hondenmand van je Engelse buldog kun je het beste op een koele plek leggen. Let ook goed op met water. Veel Engelse buldoggen vinden het fijn om in een ondiepe plas water te staan, maar als er een vijvertje of andere diepere waterpartij in de buurt is vormt dat een risico. Wees ook voorzichtig met traplopen. Je hond mag best traplopen, maar zorg dat hij niet wild de trap op of af rent. Dat is eigenlijk voor de meeste viervoeters al het geval, maar de bijzondere bouw van een Engelse buldog maakt dit een nog belangrijker aandachtspunt dan
gewoonlijk.

Een Engelse buldog is heel sterk gericht op de mensen om hem heen. Dat biedt een prima aanknopingspunt om deze honden goed op te voeden en te socialiseren. Ze willen hun baasjes graag blij maken, dus met de juiste kennis over hondentraining kun je een prima start maken. Ga sowieso met je puppy op puppycursus. Hier leer je niet alleen hoe je het gedrag van je Engelse buldog op een verantwoorde manier in de juiste richting kunt sturen, maar jullie leren er ook om samen te werken. Daarbij kan een beetje professionele begeleiding van een trainer geen kwaad. Op puppycursus begin je ook meteen goed met de socialisatie van je hond, omdat jullie samen kunnen wennen aan andere honden en eigenaren. Neem ook eens een kijkje in de vier gratis hoofdstukken van onze vier puppy boeken. Klik hier om vier gratis hoofdstukken te lezen.

Een Engelse buldog is sociaal intelligent genoeg om je stemming goed af te kunnen lezen. Ze zijn erg gevoelig voor je stemgebruik, dus zet die stem op een rustige en consequente manier in om je hond te trainen. Let er bij de opvoeding altijd op dat je niet je stem verheft of snauwt tegen een Engelse buldog, want daar kunnen ze niet goed tegen. Positief en consequent zijn is de juiste manier: belonen van goed gedrag werkt veel effectiever dan het bestraffen van ongewenst gedrag. Als voorbereiding op een goede training en socialisatie is het belangrijk om je vooraf goed in te lezen. De handige trainingsboeken die je op deze site vindt zijn daarvoor een prima start, omdat ze zijn geschreven vanuit de ervaring van een grote groep hondentrainers, kynologen en andere experts.