Alles over de chowchow

De naam chowchow, ook geschreven als Chow-Chow of Chow Chow, verwijst naar een hondenras met een lange en exotische voorgeschiedenis. Over die diepe wortels dit opvallende ras doen verschillende verhalen de ronde, die allemaal waar zouden kunnen zijn, maar ook best eens gekleurd kunnen zijn door een laagje fantasie en een snufje legendarische overdrijving. Met zo’n lange historie valt het helaas niet meer echt te controleren. Waar alle verschillende lezingen het wel over eens zijn, is dat het verhaal van de chowchow begint in het verre verleden van het Verre Oosten.

Tegenwoordig wordt de chowchow over de hele wereld gehouden, maar de eerste stappen van het ras werden waarschijnlijk gezet in Centraal Azië of in het Siberische noorden van het continent. Van daaruit verspreidde de chowchow zich volgens de overlevering naar Mongolië en vervolgens naar China. De Europeanen ontdekten de hond hier in de achttiende eeuw, toen het land zich openstelde voor de buitenwereld. Daarna maakte onder andere Koningin Victoria van Engeland de chowchow populair in de westerse wereld.

De chowchow behoort tot de groep honden die oertypen worden genoemd. Deze bijzondere groep hondenrassen is veel ouder dan de meeste moderne rassen die je tegenwoordig ziet tijdens je dagelijkse wandelingetjes. In het geval van de chowchow gaat het om een genenpoule die al duizenden jaren meegaat. Dat is niet alleen respectabel en interessant, maar het zegt ook iets over de weerbaarheid van het ras. Van een hond die al zo lang meegaat mag je gerust zeggen dat de chowchow een oersterke achtergrond heeft die zijn duurzame kracht inmiddels wel heeft bewezen.

De chowchow werd al eeuwen geleden in het oude China voor veel verschillende doeleinden gehouden. Chowchows waren geliefd als huisdieren, als waakhonden en ook voor de jacht. Er werden ook minder positieve toepassingen bedacht voor de chowchow: de hond schijnt op het Chinese menu te hebben gestaan, maar ook voor zijn schitterende bontvacht was hij bijzonder gewaardeerd. Zulke gebruiken moet natuurlijk wel in het kader van de tijdsgeest worden gezien. De krijgsheren uit die tijd gebruikten de chowchow zelfs in hun legers. Er wordt gezegd dat er een veldheer heeft geleefd die vijfduizend chowchows in zijn leger had: dat moet een intimiderend gezicht zijn geweest voor zijn tegenstanders...

De chowchow werd ook ingezet om Chinese heiligdommen te bewaken: niet eens zozeer tegen menselijke inbrekers, maar vooral tegen spirituele gevaren. Aan deze bijzondere hond werden speciale krachten toegekend, wat deels te maken heeft met de frons op zijn gezicht, waar geesten bang voor zouden zijn, maar ook vanwege de bijzondere blauwzwarte kleur van hun tong. Volgens een Chinese legende is de chowchow aan zijn blauwe tong gekomen toen een god de hemel blauw aan het schilderen was. Tijdens de klus viel er een druppel verf naar beneden, die door een chowchow werd opgelikt. Zo kwam het dier aan zijn bijzondere tong: een prachtig verhaal, zelfs als het niet honderd procent waar blijkt te zijn!

Een ander verhaal vertelt dat de chowchow de voorvader is van onze beroemde teddyberen. Het schijnt dat de vrienden van de Engelse Queen Victoria het geen stijl vonden dat Hare Majesteit haar favoriete chowchow overal mee naartoe bleef slepen. Om het probleem op te lossen lieten ze een nepchowchow maken, die de allereerste voorloper van de inmiddels klassieke teddybeer zou zijn.

De naam Chowchow is lang niet zo oud als het ras zelf, maar werd pas bedacht toen de hond naar Europa kwam. In die tijd werd er in onze streken niet erg genuanceerd gedacht over Chinezen, die door de Britten meestal ‘chow’ werden genoemd. Zo kwam de chowchow aan zijn huidige naam, ook al schijnt de hond in het oude China ‘wonk’ te hebben geheten.

Frappant genoeg kom je de chowchow tegenwoordig in China bijna niet meer tegen. Je zou kunnen zeggen dat het ras is gered voor uitsterven doordat de Europeanen deze ‘leeuwen met zwarte tong’, zoals de Chinezen de chowchow ook wel noemden, als vriendelijke ‘teddybeertjes’ in hun hart hebben gesloten toen ze in de achttiende eeuw hier hun intrede deden. In de hele westerse wereld wordt de bijzondere hond die we nu kennen als de chowchow inmiddels gewaardeerd als gezins- en gezelschapshond, maar ook als showdier gooit de chowchow regelmatig hoge ogen.

De chowchow is een opvallende hond die in veel opzichten afwijkt van de rassen die we meestal zien in Nederland. Dat komt natuurlijk vooral doordat het ras een oertype is, waar relatief weinig mee gefokt en gekruist is sinds ze zo’n twee eeuwen geleden naar het westen werden geïmporteerd. De vacht van de chowchow is qua uiterlijk het aspect dat het eerste in het oog springt. De wollige looks van de chowchow zijn voor veel mensen reden om als een blok voor deze honden te vallen, net zoals het ras hieraan bijnamen als ‘leeuwtje’ en ‘teddybeer’ te danken heeft.

De chowchow is een elegante, statige hond om te zien. Met een omhoog gedragen staart en een stevige, rechte houding heeft deze hond een waardige, haast adellijke uitstraling over zich. Met name de achterpoten staan erg recht, waardoor het profiel nog sterker benadrukt wordt. Een chowchow reu kan een schofthoogte van 48 tot 56 centimeter bereiken. Een teefje is iets kleiner, met 46 tot 51 centimeter schofthoogte. Een gezonde, volwassen chowchow weegt tussen de 22 en 35 kilo: een behoorlijk variabel gewicht dus, veel meer variatie dan de grootte van de hond doet vermoeden.

De vacht van de chowchow kan lang of halflang zijn, hoewel de langharige variant veel vaker voorkomt. De haren kunnen rood, zwart, blauwig, fawn en crèmekleurig zijn, met schakeringen en verloopjes binnen een enkele tint. De vacht bestaat uit twee lagen, zowel bij kortharige als langharige chowchows, en biedt goede bescherming tegen de kou. Dit was voor het ras een voordeel toen ze op de toendra’s van Siberië leefden, maar pakte in hun nadeel uit zodra mensen ontdekten dat ze er uitstekende bontjassen mee konden maken. Tegenwoordig is de vacht juist een unique selling point van de chowchow. Omdat de beharing extra dik is rond de hals lijkt het alsof chowchows manen hebben, waardoor ze al sinds mensenheugenis met leeuwen worden geassocieerd.

Een ander uniek kenmerk van de chowchow is zijn blauwe of blauwzwarte tong. Het tandvlees heeft dezelfde bijzondere kleur. De genen die achter deze blauwe kleur zitten zijn dominant. Daardoor zie je bij kruisingen met een chowchow vaak de blauwe tong terugkomen in het nageslacht, wat voor bijzondere effecten kan zorgen. Toch is de blauwe tong en tandvlees combinatie niet uniek voor de chowchow. Onder andere de shar pei heeft dezelfde opvallende kenmerken, maar er zijn nog andere rassen die blauwzwarte vlekken op hun tong en tandvlees kunnen hebben.

Nog een opvallend kenmerk van de chowchow is de unieke gezichtsuitdrukking van het ras. Door de combinatie van de vacht en de bouw van het voorhoofd hebben ze een herkenbare ‘fronsende’ blik. In combinatie met de typerende amandelvormige ogen geeft het een chowchow een blik die liefhebbers uit duizenden herkennen.

Het karakter van de chowchow kan behoorlijk verschillen van hond tot hond. Dit is deels afhankelijk van de genen, maar uiteraard speelt de opvoeding en socialisatie van een puppy ook een belangrijke rol. Een chowchow kan erg gehecht aan zijn baasje zijn en zich daarom heel aanhankelijk opstellen tegen de mensen die hij goed kent. Tegen vreemden kan een chowchow zich juist weer heel erg afstandelijk gedragen. Op het moment dat er onbekenden in de buurt zijn kan daardoor het waakse karakter van het ras sterk naar de voorgrond treden.

Een chowchow is geen bijzonder actieve of drukke hond die de hele dag afleiding en beweging nodig heeft. Toch is het belangrijk om je hond vanaf de puppy periode zowel lichamelijk als mentaal te prikkelen met wandelingen, spelletjes en hersengymnastiek. Doe je dat niet, dan kan een chowchow zich gemakkelijk gaan vervelen, wat probleemgedrag in de hand werkt. De kalme aard van de chowchow maakt dit ras in principe geschikt voor mensen met een appartement of een huis zonder tuin, maar in dat geval wordt het wel extra belangrijk om regelmatig met je puppy of volwassen hond de buitenlucht op te zoeken.

Hoewel veel eigenaren waarde hechten aan het kalme en beheerste karakter van hun chowchow zit er ook een nadeel aan de wat stoïcijnse aard van deze honden. Je zou ze als een tikkeltje eigenwijs kunnen zien, wat erg onhandig kan zijn wanneer je ze iets probeert te leren. Dit is zeker iets om rekening mee te houden bij de socialisatie van je chowchow puppy. Een puppycursus zou eigenlijk voor elke hond verplichte kost moeten zijn, maar voor dit ras geldt dat des te sterker.

Ook als het om de waakse en (overdreven) beschermende neigingen van een chowchow gaat is het belangrijk om tijdens de socialisatie genoeg tijd te besteden aan leren omgaan met onbekende mensen en dieren. Doe je dit niet, dan kan je er zodra je hond volwassen is achter komen dat hij eenkennig is, of zelfs agressief naar iedereen die niet zijn directe baasje is. Chowchows kunnen in principe prima met kinderen overweg, maar hier is de neiging tot eigenwijze eenkennigheid een extra belangrijk punt om onder controle te houden. Kinderen en honden moet je sowieso niet alleen in dezelfde ruimte laten, dus voor een chowchow geldt dat dubbel zo sterk.

Als je overweegt om een chowchow puppy in huis te nemen, bereid je er dan op voor dat je behoorlijk wat tijd en aandacht aan de vacht van je hond zult moeten besteden. Om de haren van een chowchow in goede conditie te houden is dagelijkse verzorging nodig. In ieder geval moet je elke dag de hele vacht zorgvuldig borstelen met een speciale hondenborstel. Daarnaast is het aan te raden om regelmatig met een kam de dode haren uit de vacht te kammen. Zorg ervoor dat klitten worden verwijderd, zeker als je veel buiten bent geweest met je hond.

Controleer regelmatig de oren en ogen van je chowchow. Zeker bij de langharige variant kan vuil zich gemakkelijk ophopen rond de openingen van de oren, maar eigenlijk geldt dit ook voor de halflangharige types. Verwijder vuil en kijk ook in de oren of er niet te veel oorsmeer in blijft zitten, want dat kan gemakkelijk gaan ontsteken. Ook rond de ogen moet je vuil regelmatig verwijderen. Dat kun je eenvoudig doen door een schoon doekje of een wattenstaafje in lauw gekookt water te drenken en het vuil voorzichtig weg te deppen.

Het gebit van de chowchow moet je ook goed controleren. Door de afwijkende blauwe kleur van het tandvlees kan een ontsteking soms moeilijk te zien zijn. Let op zwellingen van het weefsel en vochtafscheiding en raadpleeg de dierenarts als je het niet vertrouwt. Een ontsteking aan het tandvlees kan uit de hand lopen en overslaan naar inwendige organen zoals het hart. Als je een ontsteking niet op tijd stopt kan dat tot ernstige klachten leiden, die uiteindelijk zelfs dodelijk kunnen zijn. Poets de tanden van je hond minstens een keer per week met speciale tandpasta voor honden. Vaker mag ook, maar dit is niet per se noodzakelijk.

Ook al komt een chowchow over als een rustige hond, toch is genoeg beweging belangrijk voor de conditie van de spieren, botten en gewrichten. Leer jezelf aan om vanaf de puppyleeftijd steeds een stukje verder te wandelen. Als richtlijn mag je aanhouden dat een puppy vijf minuten extra mag wandelen voor elke maand dat hij ouder wordt. Is je puppy bijvoorbeeld vier maanden oud, dan mag je 4 x 5=20 minuten lopen per wandeling. Doe dit minstens vier keer per dag om je hond gezond te houden.

Bedenk je bij jullie activiteiten wel dat een chowchow door zijn dikke vacht niet goed tegen warmte kan. Ga niet op het heetst van de middag lopen, maar pak de koelere momenten. Wandelen is ook een prima gelegenheid voor socialisatietraining. Buiten kan je chowchow wennen aan vreemde indrukken, zoals fietsers, auto’s en andere honden. Omdat chowchows waaks, eenkennig en zelfs agressief gedrag kunnen vertonen is het cruciaal om vanaf jonge leeftijd te zorgen dat je hond aan allerlei vreemde zaken went. Zelf kalm blijven is daarbij een belangrijke bron van geruststelling voor je chowchow. Nog een punt van aandacht is het jachthondenkarakter van de chowchow. Als je je hond los laat lopen moet je opletten in de buurt van dieren zoals kippen, ganzen en katten, omdat je hond hier best ineens achteraan kan gaan rennen.