Alles over de Duitse dog

De naam ‘Deense dog’ zal bij veel mensen meteen een beeld oproepen van de grote, slanke elegante hond die we officieel de Duitse dog moeten noemen. In Engelstalige landen wordt dit ras meestal ook ‘great Dane’ genoemd, dus letterlijk vertaald ‘grote Deen’. Toch heeft dit ras eigenlijk niets met het land Denemarken te maken, maar veel meer met Engelse fokprogramma’s en later met Duitsland, waar uiteindelijk de officiële naam ‘Duitse dog’ als rasnaam werd vastgelegd.

De allervroegste aanwijzingen voor het ontstaan van de Duitse dog komen uit het oude Assyrië, een enorm rijk dat zich op het hoogtepunt uitstrekte van Iran in het oosten tot aan Egypte in het zuidwesten. De Assyriërs hadden vierduizend jaar geleden al grote vechthonden gefokt die ze meenamen op hun veldtochten. Zo kwamen deze reuzen ook in Europa terecht, waar ze zeer waarschijnlijk aan de basis hebben gestaan van zowel de Duitse dog als de Engelse buldog, de mastiff en bijvoorbeeld de Bordeauxdog. Het verhaal van de Duitse dog zoals wij die nu kennen begint pas vanaf de 16e eeuw concreter te worden, vanaf de tijd dat de adel van de gebieden die nu Duitsland vormen zich met de ontwikkeling van het ras gingen bemoeien.

In het Engeland van de late middeleeuwen was uit kruisingen tussen verschillende rassen, waaronder hoogstwaarschijnlijk windhonden, Ierse wolfshonden en mastiffs de Engelse dog ontstaan. Engelse dog verwijst naar een behoorlijk diverse groep honden die in Europa vooral als de Englische docke of dogge bekend stonden. Ze waren gefokt voor de jacht op groot wild en aan dit soort jachthonden bestond aan de Europese hoven van die tijd een grote behoefte. Met name in Duitsland begon men de Engelse doggen te importeren en er zelf mee te kruisen, vooral bedoeld voor de jacht op wilde zwijnen.

De everzwijnen die destijds in de bossen van het tegenwoordige Duitsland leefden waren een formidabele prooi: groot, sterk en levensgevaarlijk als ze zich bedreigd voelden. Ook werd er met doggen op beren gejaagd, die zo mogelijk nog sterker en gevaarlijker waren. Voor de jacht op deze enorme beesten was een jachthond van een speciaal kaliber nodig. Vanaf het begin van de 17e eeuw begonnen de Duitse jagers zelf met de Engelse doggen te fokken. Afmetingen, kracht en dapperheid waren de belangrijkste kenmerken waarop werd geselecteerd, waardoor de nieuwe generaties nog groter werden dan hun Engelse voorouders. Als snel waren er doggen die sterk genoeg waren om een woest everzwijn zelfstandig vast te houden totdat hun jager het dier de genadestoot kon geven. Als bescherming droegen de doggen vaak zware kappen om hun lijf en werden de oren kort gecoupeerd, omdat ze anders te snel gewond raakten door de slagtanden van hun prooi.

De tijden veranderden aan de Duitse hoven, en de jacht op groot wild werd minder populair. Toch bleven de enorme doggen van de prinsen en jonkheren geliefde gezellen. Er werd een nieuwe functie voor ze bedacht: die van Kammerhund. ’s Nachts, als de edelen lagen te slapen in hun bedden, mochten deze ‘kamerhonden’ mee naar de slaapkamer. Daar hielden ze hun baasjes niet alleen gezelschap, maar vormden ze ook een laatste verdedigingslinie tegen sluipmoordenaars. Deze doggen stonden hoog in aanzien: op oude schilderijen zijn ze vaak te zien met peperdure halsbanden als teken van hun bijzondere status.

Natuurlijk ging ook de tijd van de slapende prinsen uiteindelijk voorbij, waardoor de doggen hun functie opnieuw dreigden te verliezen. Doordat jagers steeds vaker geweren gebruikten om groot wild te doden was een retour naar de jachthond van vroeger ook geen optie voor het ras, of eigenlijk, de vele verschillende dog-varianten die vanuit de Engelse doggen waren ontstaan. Gelukkig waren inmiddels wel veel mensen uit het ‘normale leven’ deze edele ex-jachthond gaan waarderen. Alle verschillende fokpogingen hadden uiteindelijk een hondenras opgeleverd dat niet alleen opvallend, groot en ijzersterk was, maar ook erg trouw aan zijn baasjes en goed in de omgang met de mensen om hem heen – mits je de ruimte had om er eentje in huis te nemen natuurlijk.

In 1878 werd in Berlijn officieel besloten om het ras met zijn kenmerken vast te leggen als Duitse dog. Vanaf deze basis werd het ras verder ontwikkeld tot de enorme, lieve en sierlijke honden die we vandaag de dag kennen. Ondanks deze officiële erkenning als de Duitse dog staat het ras nog altijd bekend als de Great Dane in Engelssprekende gebieden, maar dat heeft meer te maken met de impopulariteit van Duitsland in oorlogen door de geschiedenis heen dan met een Deense invloed op het ontstaan van dit ras.

Duitse doggen horen zonder meer thuis in het rijtje van de grootste hondenrassen ter wereld. In 2014 meldde het Guinness Book of Records dat ’s werelds grootste hond, Zeus, was overleden. Zeus een schofthoogte van bijna 112 cm (!) en als hij op z’n achterpoten ging staan was hij ongeveer 2.15 meter hoog: vergelijkbaar met een volwassen ezel, met andere woorden. Natuurlijk worden niet alle Duitse doggen even groot, maar een volwassen reu hoort minstens 80 centimeter schofthoogte te bereiken. Een reu is gemiddeld iets kleiner met 72 centimeter, maar let op: dit is maar de ondergrens van de rasvereniging – een bovengrens bestaat in principe niet.

Ook al is een Duitse dog nog zo groot, lomp of dik hoort hij zeker niet te zijn. Een houding vol trots, kracht en elegantie, met een krachtige en solide lichaamsbouw, is de norm volgens de rasstandaard. Hier komt het verleden als jachthond ook weer om de hoek kijken, want wie een wild zwijn wil vangen moet vlug op de benen zijn. Hoewel er geen keiharde bovengrens voor het gewicht wordt aangehouden, hoort het gewicht in verhouding tot de grootte te zijn en ongeveer tussen 55 en 85 kilo te liggen. Het hele lichaam van een Duitse dog straalt kracht uit: de brede borst en de voor- en achterpoten zijn goed gespierd. Daarmee vinden veel eigenaren de Duitse dog een voornaam en statig ras om te zien – deze honden stralen nog altijd iets uit van hun nobele verleden.

Door de vele verschillende foklijnen waarlangs de Duitse dog zich op het hoogtepunt van zijn populariteit heeft ontwikkeld komt hij nog altijd in veel verschillende kleuren voor. Vroeger werden op basis van de vachtkleur verschillende ‘subtypes’ onderscheiden, maar tegenwoordig worden alle kleuren tot hetzelfde ras gerekend. De rasstandaard spreekt wel van drie verschillende ‘variëteiten’: geel of gestroomd, gevlekt of zwart en als derde blauw. Bij alle drie de kleurvarianten is de vacht glanzend en kort.

Net zoals een Duitse dog direct opvalt door zijn grote hoogte is ook de vorm van de kop een markante eigenschap van het ras. Het hoofd van een Duitse dog is lang en smal, met duidelijk zichtbare gelaatstrekken, ook wel gebeiteld genoemd. Het hoofd wordt trots omhoog gedragen op een lange, droog gespierde hals. De voorsnuit is diep, met daaronder afhangende bovenlippen en gespierde wangen over een brede kaak met schaargebit heen. De amandelvormige ogen, liefst zo donker mogelijk van kleur, kijken je vanonder goed ontwikkelde wenkbrauwen aan. De oren van een Duitse dog zijn hoog aangezet en hangen omlaag. Vroeger werden de oren voor de jacht – en later voor de looks – vaak gecoupeerd, helemaal of gedeeltelijk, maar gelukkig is dat in Nederland verboden.

Een Duitse dog is meestal niet snel van de wijs te brengen. Deze honden staan bekend als rustige, vriendelijke dieren. Door de loop van de eeuwen heen zijn het echte gezinshonden geworden, die als je ze de kans geeft zelfs op je schoot komen zitten: niet per se handig voor een hond van tachtig kilo, maar wel gezellig. Zoals de rasvereniging het formuleert hoort een Duitse dog een hoge prikkeldrempel te hebben: als er iets geks of onverwachts gebeurt zal deze onverstoorbare reus niet gauw schrikken. Hoewel alles valt of staat bij een goede opvoeding en socialisatie hebben generaties van fokkers hun best gedaan om elk spoortje van agressie uit het ras weg te filteren: een Duitse dog zal in principe niet snel boos worden, tenzij iemand zijn gezinnetje bedreigt of zijn waakinstinct op een andere manier wakker maakt.

Ondanks het vriendelijke en zachte karakter van een Duitse dog zitten er zeker nog spoortjes van zijn werkzame verleden in zijn aard. Het jachtinstinct is tegenwoordig minder sterk dan het was toen de voorvaders van deze honden nog met hun jagers door de bossen struinden, maar kijk niet vreemd op als ze er toch vandoor gaan wanneer er een uitdagende kat voorbij komt lopen. Een fietser of hardloper kan dit instinct ook triggeren. Dat is op zichzelf al reden genoeg om de socialisatie van je dog serieus te nemen: reken maar dat een nietsvermoedende jogger zich kapot schrikt als er een hond ter grootte van een kleine pony achter hem aankomt. Door vanaf de puppytijd samen aan dit soort prikkels te wennen terwijl jullie wandelen kun je dit soort misverstanden grotendeels voorkomen. Toch is het iets om rekening mee te houden: dat je hond zo groot en imposant is wordt automatisch jouw verantwoordelijkheid – je dog kan er niets aan doen en omstanders ook niet.

Vanuit hun verleden als Kammerhund kunnen Duitse doggen ondanks hun kalme inborst ook waaks en beschermend zijn. Dat is natuurlijk fijn als je je zorgen maakt over inbrekers, maar het kan wel beïnvloeden hoe je anders zo kalme hond reageert wanneer er bijvoorbeeld vreemde mensen op bezoek komen. Het kan ook de aanleiding zijn voor geblaf naar voorbijgangers, wat voor jezelf niet fijn is, maar voor je buren natuurlijk ook niet. Een Duitse dog is het liefst de hele dag dicht bij zijn gezinnetje en is niet graag (lang) alleen thuis. Met kinderen kunnen deze honden meestal heel goed omgaan, maar zoals dat voor elk ras geldt mag je jonge kinderen nooit zonder toezicht met een hond in een kamer alleen laten. Weersta ook zeker de verleiding om kleine kinderen op een Duitse dog te laten ‘paardjerijden’, want dat is erg slecht voor de rug en de gewrichten van een hond die daar totaal niet op is gebouwd.

Als je merkt dat je begint te vallen voor de charme van de Duitse dog is een waarschuwend woord hier wel op zijn plaats. Het klinkt misschien als een dooddoener, maar het is belangrijk om te beseffen dat een Duitse dog groot wordt. Heel erg groot zelfs. Kun je in je huidige woonsituatie omgaan met een hond die net zo groot is als jij, of groter? Heb je genoeg plek en, ook belangrijk, is er het grootste deel van de dag iemand thuis om je dier gezelschap te houden? Bedenk je ook dat voor een grote hond alles duurder is dan voor een huisdier van een ‘normaal’ formaat: een hondenmand is groter en dus duurder, net als allerlei andere benodigdheden. Ook voer zal een flinke kostenpost worden. Een Duitse dog eet naar verhouding niet enorm veel als je kijkt naar zijn lichaamsgewicht, maar reken er wel op dat er meer hondenvoer doorheen gaat dan bij een mopshond bijvoorbeeld. Kwalitatief goed voer is belangrijk, dus maak niet de fout om te besparen door goedkope voeding met weinig voedingswaarde en belangrijke bouwstoffen te kopen. Allemaal zinnige afwegingen voor wie overweegt een Duitse dog in huis te nemen!

De verzorging van de vacht van een Duitse dog is niet ingewikkeld, want de korte, gladde haren houden relatief weinig vuil vast. Eens per week goed borstelen is voldoende, behalve wanneer je hond in de rui is, maar dat merk je snel genoeg. Onthoud wel dat zelfs een ‘gemakkelijke’ vacht aardig wat werk op kan leveren bij de Duitse dog, simpelweg omdat hij er zoveel van heeft. De nagels van je hond zijn een belangrijk onderdeel van de verzorging. Zorg dat de nagels niet te lang worden en als je niet goed weet hoe ze moeten worden geknipt, ga dan naar een specialist. Verkeerd geknipte, te lange, of ingegroeide nagels kunnen je hond een hoop pijn opleveren en het lopen bemoeilijken, waardoor andere gevaren zoals overgewicht of gewrichtsproblemen op de loer liggen.

Door de slanke bouw en de brede borstkas van de Duitse dog is dit ras kwetsbaar voor een zogenaamde maagtorsie. Dat is een pijnlijk en levensgevaarlijk probleem dat wordt veroorzaakt doordat er een beknelling in het spijsverteringssysteem ontstaat. Daardoor kan een hond uiteindelijk zelfs overlijden. Je kunt een maagtorsie voorkomen door te zorgen dat je dog na het eten rustig gaat liggen om de maaltijd goed te laten zakken. Maak dus niet de fout om meteen na het voeden lekker samen een stuk te gaan wandelen of even in de tuin te ravotten.

Het verzorgen van de tanden van je hond is een cruciaal deel van een goede verzorging. Het beste kun je de tanden van een hond dagelijks poetsen, net zoals je dat zelf doet. Gebruik wel speciale tandpasta voor honden, die je gewoon bij de dierenwinkel kunt vinden. Als je vanaf de puppyleeftijd begint met een dagelijkse poetsbeurt kunnen jullie er allebei aan wennen. Zo voorkom je dat je over een paar jaar elke dag moet worstelen met een hond die zo groot en zo sterk als een paard is. Let bij het poetsen op rode plekken of andere verkleuringen, want die kunnen wijzen op ontstekingen. Ontstekingen in de mondholte kunnen grote problemen opleveren bij het eten, maar ook overslaan naar andere delen van het lichaam, waar ze heel gevaarlijk uit de hand kunnen lopen.

Hoewel de Duitse dog rustig van karakter is, moet er wel voldoende beweging zijn om dat grote lijf in conditie te houden. Een Duitse dog heeft een formidabel spierstelsel, dus qua uithoudingsvermogen zit het wel goed zolang er genoeg bewogen wordt. Sterker nog: tegen de tijd dat je hond volgroeid is zal het vaak moeilijk zijn om hem aan de lijn te houden, omdat hij een looptempo heeft dat jij als baasje nauwelijks vol kunt houden. Dat is dus alweer een reden om extra goed op een degelijke socialisatie te letten, zodat ongelijnd loslopen ook echt een optie is straks. Natuurlijk moet je de activiteiten met een puppy wel rustig opbouwen voordat je volop samen aan de wandel kunt gaan. Pas op dat een overenthousiaste puppy niet te wild speelt en niet te veel springt, want daar is zijn gestel nog niet klaar voor. Met je puppy mag je voor je wandelingen aanhouden dat je samen vijf minuten mag lopen voor elke maand dat je puppy ouder wordt. Is hij drie maanden oud, dan mag je viermaal daags een rondje van 3x5=15 minuten wandelen. Bij vijf maanden wordt dat 5x5=25 minuten, enzovoorts.

Als je van spelletjes houdt, dan heb je een goede speelkameraad aan een Duitse dog. Deze honden zijn gek op spelen, vooral als ze dat samen met hun baasje kunnen doen. Dat is niet alleen goed voor het onderhoud van spieren en gewrichten, maar ook om de energie op een positieve manier kwijt te kunnen. Zorg voor genoeg variatie door steeds nieuwe spelletjes te bedenken en overweeg ook om samen eens wat hondensporten uit te proberen. Dat soort mentale uitdagingen is heel gezond voor je hond: je houdt zijn geest er scherp mee en zo voorkom je dat je huisdier zich gaat vervelen. Speurwerk en zoekspelletjes zijn een favoriete bezigheid, omdat je daarmee het jachtinstinct en de wil om zijn baasje blij te maken stimuleert. Vanwege de grote stappen die een Duitse dog maakt is het ook een goede hond voor sportievelingen: hardlopen is een prima idee om je dog op een beetje uitdagend tempo te laten lopen, maar bij volwassen dieren is meelopen naast de fiets ook een leuke activiteit.

Met een goede opvoeding maak je voor elke hond het verschil tussen een ontspannen leven met duidelijke regels en een vriendelijk baasje, of een bestaan vol stress, straf en frustratie voor beide partijen. Begin daarom meteen in de puppytijd met een goede socialisatie, waarbij je jouw puppy leert wat mag en wat niet mag, maar ook laat wennen aan alle vreemde mensen, dieren en andere zaken die je in het dagelijks leven tegen kunt komen. Een Duitse dog is niet bijzonder moeilijk om op te voeden, maar vanwege zijn formaat is het wel extra belangrijk om het in één keer goed te doen. Is je hond straks volgroeid, dan wil je echt niet overal een strijd van maken, want zo’n bakbeest kan letterlijk heel onverzettelijk zijn als hij iets niet wil doen. Ook vanwege de eerder besproken reactie van anderen is een goede opvoeding extra belangrijk: onbekenden schrikken gemakkelijk van zulke grote honden, hoe lief ze ook zijn. De zaken waar je de eerste dagen, weken en maanden mee te maken krijgt worden uitvoerig behandeld in onze vier puppy boeken. Deze boeken zijn geschreven in samenwerking met dertig hondenexperts en kynologische gedragstherapeuten en zijn geschreven met als doel om nieuwe puppy-eigenaren optimaal voor te bereiden, zodat ze precies weten wat ze moeten doen en mogen verwachten wanneer ze een puppy in huis krijgen.

De start van de socialisatiefase is een kritiek moment. Het is echt een goed idee om je samen met je Duitse dog in te schrijven voor een puppycursus, zodat jullie direct aan de slag kunnen. Op zo’n cursus leren jullie omgaan met de basiscommando’s, onder professionele begeleiding om jullie de juiste kant op te sturen. Ook leert je puppy meteen omgaan met andere (jonge) honden, wat een leerzame ervaring op zich is. Je leert zelf ook hoe je op een positieve manier gedrag kunt bijsturen, zonder te hoeven schreeuwen of boos te worden. Misschien kun je jullie meteen vast inschrijven voor een vervolgcursus, want ook honden komen in de puberteit en dan is wat opvoedkundige ondersteuning zeker geen overbodige luxe.

Een Duitse dog is een sociaal gevoelig dier, dus met gesnauw en stemverheffingen zul je je doel niet bereiken. Met boos stemgebruik creëer je alleen maar angst bij je hond, terwijl er een kloof ontstaat tussen jou als baasje en je hond als enthousiast nieuw gezinslid die het allemaal nog moet leren. Goed gedrag belonen met een aai en wat lieve woorden werkt beter dan ongewenst gedrag afstraffen. Negatief gedrag negeren kan wel, maar dat is iets heel anders dan bestraffen. Zorg dat je jouw puppy consequent maar positief leert wat mag en wat niet mag. Zo voorkom je dat je later verzeild raakt in welles-nietes spelletjes met een hond die minstens net zo groot, zwaar en sterk is als jijzelf!