Alles over de Ierse Wolfshond

Er zijn maar weinig hondenrassen die je door de loop van de eeuwen heen zo vaak tegenkomt als de Ierse wolfshond. In historische boeken, in de brieven van hooggeplaatste Romeinse ambtenaren, op schilderijen en in gedichten: overal vind je bewijs dat de Ierse wolfshond het respect en het ontzag van de groten der aarde wist te verdienen. De Ieren zelf zijn ook vandaag de dag nog trots op hun wereldberoemde hondenras en alle legendes die eromheen zijn ontstaan. Als deze vriendelijke ruwharige reus ook jou weet te betoveren, lees dan vooral deze informatie door voordat je besluit om een Ierse wolfshondpuppy in huis te nemen.

Net zoals geldt voor de Kelten waar het verhaal van de Ierse wolfshond mee verbonden is, is de exacte ontstaansgeschiedenis van het hondenras gehuld in de nevelen van de tijd. Dat past ergens ook wel bij een hond die in zo veel mythen en sagen voorkomt. In elk geval is de moderne Ierse wolfshond niet meer precies dezelfde hond als zijn voorlopers, want toen het ras in de negentiende eeuw bijna helemaal was uitgestorven is met man en macht gewerkt aan een revival. Gelukkig is die poging geslaagd, maar we weten hierdoor wel zeker dat de Ierse wolfshond van vandaag anders is dan de oude, bijna verloren bloedlijnen de hem voor gingen.

Hoe schimmig de geschiedenis ook is, vast staat dat de Ierse wolfshond al heel lang geleden indruk wist te maken. De eerste concrete verwijzingen naar het ras komen uit het oude Rome, waar de hooggeplaatste ambtenaar Quintus Aurelius Symmachus in het jaar 391 een brief aan zijn broer schreef om hem te bedanken voor de zeven ‘canes Scotici’ die hij hem had toegestuurd. Deze ‘Gaelische (ofwel oud-Ierse, Keltische) honden’ werden in de Romeinse hoofdstad met bewondering bekeken. Dat wil wat zeggen, want de Romeinse legioenen waren met hun molossers wel iets gewend als het om grote, sterke en trouwe honden ging. Zelfs ver voor die tijd schreef de Griek Arrianus rond de 4 e eeuw voor onze jaartelling al over de ‘wolfshonden’ en hun voortreffelijke karakter. Het vermoeden is dan ook dat de voorouders van de Ierse wolfshond uit de Oude Wereld door de Kelten naar het noorden zijn meegenomen, nadat ze de Griekse stad Delphi hadden verwoest. Egyptische muurschilderingen van rond meer dan vierduizend jaar oud laten al van dit soort ‘oerwindhonden’ zien.

De innige band tussen de Kelten en hun wolfshonden is dus al heel oud. De mythologie van het oude Ierse volk staat er letterlijk vol mee. In één van de belangrijkste sagen doodt de held Cu-Chulainn de hond van de smid Culann. Cu-chulainn had hier zo’n spijt van dat hij de smid aanbood een jaar lang de plaats van de hond in te nemen, zodat zijn baasje een nieuw dier kon trainen. Aan dat jaar van boetedoening dankt de nationale held zijn naam: de ‘Hond (‘Cu’) van Chulann’. In een ander verhaal wordt zelf een complete oorlog uitgevochten tussen twee koningen om de legendarische Ierse wolfshond Aibe in handen te krijgen, nadat er eerst een prijs van zesduizend (!) koeien voor was geboden. Wie de oorlog won is niet bekend, maar het laat duidelijk zien hoeveel waarde de Ierse wolfshond voor zijn oude meesters vertegenwoordigde. Deze verhalen laten duidelijk zien hoe hoog de oude Keltische volkeren hun wolfshonden hadden zitten. Vanuit hun rijk verspreide de roem van de Ierse wolfshond zich weer naar Scandinavië, maar ook tot in de uithoeken van Spanje, waar in de zestiende eeuw beroemde dichters zoals Lope de Vela over dit bijzondere dier en zijn karakter schreven.

Door de Middeleeuwen heen hebben de klassieke Ierse wolfshonden aan het haardvuur van koningen en in de slaapkamers van prinsen gelegen. De trouw, de intelligentie en de kalme aard van het dier waren legendarisch. In de jacht op groot wild – een belangrijk tijdverdrijf in adellijke kringen - kenden ze hun gelijke niet. Ierse wolfshonden waren als geschenk in de hoogste kringen van Europa vergelijkbaar met wat tegenwoordig een op maat gebouwde Rolls-Royce zou zijn. Aan de grote hoven van het oude Europa was de Ierse wolfshond niet alleen een statussymbool, maar werden ook zijn beroemde jachtkwaliteiten gretig ingezet. Daarmee werd de herkomst van het ras eer aangedaan, want al bij de Kelten was de jacht op het grote wild van de Ierse bergen en bossen de belangrijkste taak van de oude wolfshond.

Een Ierse wolfshond is al een formidabel gezicht als hij stilstaat. Als je er eentje op volle snelheid ziet rennen wordt het alleen maar spectaculairder. We kunnen ons alleen maar proberen voor te stellen hoe het eruit moet hebben gezien toen Keltische koningen hun roedels Ierse wolfshonden vanaf een heuveltop loslieten in de jacht, waarbij soms honderden herten tegelijk werden gevangen. Er zijn in Engeland nog heel wat heuvels die hun naam te danken hebben aan de plekken waar Keltische edelen stonden te wachten tot het perfecte moment om de honden los te laten en wilde zwijnen, herten en uitgestorven soorten zoals gigantische elanden en wolven te vangen en te doden.

In heel Europa werden eeuwenlang jachthonden van allerlei rassen en formaten ingezet om de mens te helpen bij de jacht. De Ierse wolfshond was daar geen uitzondering op. Dit ras was beroemd om de vaardigheid waarmee ze de grootste prooien konden najagen en naar de grond konden werken.
Daarbij jaagt de Ierse wolfshond naast zijn snelheid vooral door zijn ogen te gebruiken. Ze hebben bijzonder scherpe ogen, waardoor prooien zich nergens veilig konden verschuilen, zelfs niet in de dichte wouden van de Britse eilanden. Toch was de Ierse wolfshond hetzelfde lot beschoren als heel veel andere honden toen rond de negentiende eeuw de industriële revolutie de wereld veranderde. Met de komst van het jachtgeweer en de oprukkende verstedelijking veranderden de jacht en het landschap voor altijd. In Ierland stierf de wolf uit en de wolfshonden verloren hun functie. Langzaam maar zeker verdween de Ierse wolfshond uit het Ierse leven, totdat er rond het jaar 1800 bijna geen levend exemplaar meer te vinden was.

Gelukkig voor ons werd in diezelfde negentiende eeuw door liefhebbers een project opgezet om de Ierse wolfshond van de ondergang te redden. Met name de inspanningen van Kapitein G.A. Graham (1833-1909) zorgden ervoor dat de pogingen uiteindelijk slaagden. Op basis van historische beschrijvingen werden de laatste vindbare Ierse wolfshonden gekruist met soorten die er sterk op leken, of waarvan werd vermoed dat het verre voorouders konden zijn. Onder andere de Schotse deerhound, de Duitse of Deense dog en voor de ruwe vacht waarschijnlijk de Tibetaanse mastiff werden ingezet om terug te komen bij een moderne versie van hoe men dacht dat de oorspronkelijke, oude Ierse wolfshonden eruit hadden gezien.

Al die historische waardering en de dappere pogingen om het ras te bewaren voor de toekomst leidden uiteindelijk tot wat tegenwoordig wordt beschouwd als de grootste hond ter wereld. Aan koninklijke hoven en bij adellijke haardvuren zul je de Ierse wolfshond tegenwoordig niet vaak meer tegenkomen, want net als het ras is de wereld veranderd. In plaats daarvan zijn Ierse wolfshonden
tegenwoordig de geliefde huisdieren van gezinnen over de hele wereld, waarbij uiteraard de Britten en met name de Ieren tot de grootste groep trouwe fans horen. Vandaag de dag worden ze niet vaak meer ingezet tijdens de jacht, ook omdat op groot wild jagen een zeldzame bezigheid is geworden. Toch zie je ze in jachtgerelateerde hondensporten nog terug, net als op de erven van baasjes die ze de ruimte kunnen geven die Ierse wolfshonden verdienen. Kom je eenmaal zo’n harige Ierse reus tegen, dan zul je de ontmoeting niet gauw vergeten. Tel je daar het geweldige karakter van het ras bij op, dan is het niet zo vreemd dat ook vandaag de dag nog zoveel mensen heel graag een Ierse wolfshond als gezinshond willen.

Een Ierse wolfshond is een reus van een hond, dat is duidelijk zodra je er eentje ziet. Reuen bereiken volgens de Nederlandse rasstandaard schofthoogtes van minimaal 79 centimeter. Bij teven is dit ietsje minder met een minimum van 71 centimeter, maar dat is nog steeds kolossaal voor een hond die rechtop op de achterpoten staand op ooghoogte komt met een volwassen man. Het streven is om een ras te ontwikkelen waarbij reuen gemiddeld 81 tot 86 centimeter schofthoogte bereiken. Hoewel bij zo’n lengte een indrukwekkend silhouet en postuur hoort is een Ierse wolfshond slank en daardoor nog relatief licht. Een reu zou minimaal 54,5 kilo moeten wegen en een teefje 40,5 kilo. Zeker geen lichtgewicht dus – dat zou ook niet handig zijn geweest toen ze nog met wolven en everzwijnen worstelden – maar voor zo’n formidabele schofthoogte valt het gewicht uiteindelijk nog mee.

De slanke, ranke bouw van de Ierse wolfshond neemt niet weg dat er een enorme kracht in het lijf zit. Daarbij is een Ierse wolfshond verrassend snel, wat uiteraard goed van pas komt bij het inhalen van een vluchtend hert. Forse, lange voorpoten en achterpoten met krachtige spierbundels geven de hond een indrukwekkende gang. Zijn soepele, gemakkelijke bewegingen verraden dat de Ierse wolfshond een achtergrond deelt met de windhonden. De rug en borstkas van de Ierse wolfshond zijn lang, met een opgetrokken buik en een goed gevormde ribbenkast. De lendenen en schouder zijn stevig: deze honden hebben alles in zich om zich als een topatleet voort te kunnen bewegen, zolang ze maar genoeg beweging krijgen om dat vermogen op peil te houden.

Ook de vacht van een Ierse wolfshond is een duidelijk herkenbaar aspect van zijn verschijning. De dubbele vacht heeft een zachte, isolerende onderlaag. De haren van de bovenste vachtlaag zijn ruw en hard. De vacht maakt daardoor als geheel een ruige, bijna slordige indruk. De kleur van de vacht kan variëren tussen grijs, gestroomd, reekleur, wit rood en zwart. Verder zijn alle kleuren toegestaan die ook bij de deerhound voorkomen. Rond de wenkbrauwen en de baard van een Ierse wolfshond zijn de haren draadachtig en lang, wat karakter toevoegt aan de gezichtsuitdrukking van deze dieren. Voor de expressie doen de langgerekte snuit en de donkere, intelligente ogen ook zeker een duit in het zakje. De oren van een Ierse wolfshond zijn betrekkelijk klein. Met de gebogen en bijzonder gespierde hals trots overeind heeft de Ierse wolfshond iets nobels van uitstraling, wat prima past bij een hondenras dat van oudsher een koninklijke associatie oproept.

Sommige mensen zien hun Ierse wolfshond als een waakhond, maar de karaktertrekken die je daarmee zou associëren zitten niet in zijn karakter. Hooguit zal het formaat en het ruige uiterlijk van de hond afschrikwekkend werken. Een Ierse wolfshond is juist opvallend vriendelijk en gemoedelijk: niet alleen tegen zijn baasje(s), maar ook tegen vreemden. Hier moet wel meteen bij worden vermeld dat het ras beroemd is om de sterke persoonlijkheid van individuele honden, met uiteenlopende karaktertrekken die eigenlijk altijd enorm worden gewaardeerd door hun eigenaren. Ierse wolfshonden zijn bijzonder trouw: dat is deels de erfenis van zo’n lange geschiedenis dicht bij de mens.

Vanaf de dagen dat de eerste Ierse wolfshonden zich oprolden bij het haardvuur van de mensen hebben ze zich steeds verder ontwikkeld tot fantastische vrienden voor het hele gezin. Misschien heeft het er ook mee te maken dat je je met zulke afmetingen door weinig bedreigd hoeft te voelen, maar een Ierse wolfshond zal niet snel achterdochtig zijn en agressie naar mensen toe zit niet in zijn aard. Ook naar kinderen toe gedragen deze honden zich zachtaardig en vriendelijk, hoewel kleine kinderen nooit alleen mogen blijven met een hond in dezelfde ruimte. Zeker met zulke grote dieren is de kans om ondersteboven te worden gelopen gewoon te groot, hoe lief ze ook zijn. Met andere huisdieren kan een Ierse wolfshond vaak ook goed overweg, zolang hier maar aandacht aan wordt besteed tijdens de socialisatie. Toch zijn deze vriendelijke reuzen niet voor ieder huis geschikt. Ze zijn simpelweg te groot om in een klein appartement te willen houden. Veel belangrijker nog is het feit dat deze atletische dieren genoeg beweging en bewegingsruimte nodig hebben om gezond te blijven – liefst in de buitenlucht waar ze lekker rond kunnen draven.

De persoonlijkheid van een Ierse wolfshond is rustig en beheerst, wat een introverte, bedachtzame indruk kan wekken. Toch moet je je ondanks het gebrek aan talent als waakhond niet vergissen in een wolfshond die boos is. Het is niet gemakkelijk om ze te provoceren, maar wordt zijn baasje bedreigd, dan zijn Ierse wolfshonden formidabele tegenstanders zonder een spoortje van angst. Het ras staat bekend als bijzonder dapper en trouw, wat ook weer terug te leiden is op de geschiedenis van een hond die het zelfstandig tegen wolven en wilde zwijnen op durfde te nemen. Reken maar dat er sluipmoordenaars een heel vervelende avond hebben beleefd wanneer ze op weg naar een slapende edelman op een wolfshond stuitten.

Een ander overblijfsel van de jagerscarrière die het ras achter zich heeft is het vermogen om zelfstandig te handelen. De jacht op prooien zoals herten of wolven is een kwestie van lange adem, waarbij de jachthond vaak ver van zijn jager verwijderd is op het moment dat hij moet handelen. Daarom zie je vandaag nog steeds dat een Ierse wolfshond zelfstandig is als het moet, ondanks zijn trouw aan en de gerichtheid op zijn baas. Bij dat zelfstandig handelen hoort ook de intelligentie om de juiste beslissing te nemen. Daarom is het niet verbazend dat Ierse wolfshonden altijd al zijn

De dubbele vacht van een Ierse wolfshond vraagt niet om heel veel verzorging. Het punt is meer dat er zo veel vacht op zo’n grote hond zit. Regelmatig borstelen is voldoende om de vacht in conditie te houden, maar zo’n borstelrondje kan wel aardig wat tijd in beslag nemen. Een of twee keer per week borstelen is genoeg om vuil en losse haren eruit te krijgen. Qua vachtverzorging scheelt het dat een Ierse wolfshond niet plotseling in de rui gaat, maar het hele jaar door geleidelijk zijn haren ververst. Op de website van de Nederlandse Ierse Wolfshond Club staat een trimschema waarin wordt uitgelegd hoe je twee keer per jaar de vacht een ‘grote beurt’ kunt geven door de haren te ‘plukken’. Als je dat zelf wilt doen moet je er natuurlijk voorzichtig bij te werk gaan. Als je twijfelt of hier geen zin in hebt kun je deze vorm van vachtverzorging beter aan een professional met verstand van Ierse wolfshonden overlaten.

Zoals dat voor alle hondenrassen geldt is ook voor de Ierse wolfshond het gebit een essentieel stuk gereedschap en een belangrijk onderdeel van een gezond gestel. Als er ontstekingen aan tanden of tandvlees ontstaan en ze lopen uit de hand, dan kunnen ze overslaan naar andere weefsels en organen. Uiteindelijk kan een simpele infectie daardoor levensbedreigend worden. Hoe de conditie van het gebit dus altijd goed in de gaten. We raden aan om je Ierse wolfshond vanaf de puppyleeftijd te laten wennen aan een dagelijkse ronde tandenpoetsen. Daarvoor is speciale hondentandpasta verkrijgbaar bij de dierenwinkel, compleet met hondentandenborstels. Als jij en je hond er vroeg aan wennen voorkom je dat je straks dagelijks de strijd aan moet gaan voor goede gebitshygiëne – geen goed idee met een hond van vijftig kilo. Hou ook de groei van de nagels onder controle. Te lange nagels kunnen pijnlijk zijn bij het bewegen, net als gescheurde of gebroken nagels. Kun je zelf de nagels niet knippen als het nodig is, of durf je het niet, ga er dan tijdig mee naar een specialist.

Ierse wolfshonden hebben ruimte nodig om optimaal te kunnen functioneren. Dat geldt in huis, maar zeker ook daarbuiten. Het is niet puur een kwestie van afmetingen, hoewel een grote hond als deze wel een ruime woning verdient; eigenlijk zelfs min of meer verplicht met een flinke omheinde tuin waarin hij rond kan draven. Het gaat nog meer om de noodzaak van een actieve levensstijl. Bewegen is heel belangrijk voor deze honden, want ze zijn bedoeld om achter snelle prooien aan te draven. Daar komt bij dat een Ierse wolfshond de neiging heeft om lui en sloom te worden als je hem niet genoeg stimuleert om te bewegen, wat zijn gezondheid en lichamelijk en fysiek welzijn niet ten goede komt. Ook met alleen even kort uitlaten komt een Ierse wolfshond niet aan zijn trekken. Actieve baasjes met een voorkeur voor wandelen in de buitenlucht zijn het meest geschikt voor dit ras. Vergeet ook niet om je wolfshond de kans te geven om even een lekker stuk te rennen! Doe dat niet vlak nadat je hond heeft gegeten, want door zijn bouw is een Ierse wolfshond vatbaar voor maagtorsie, een gevaarlijk medisch probleem waarbij het spijverteringskanaal geblokkeerd raakt. Time jullie wandelingen dus altijd zo dat het buitenspelen minstens een uur vóór een bak brokken gebeurt, of minstens twee uur daarna.

Natuurlijk moet het bewegingspatroon van een puppy geleidelijk worden opgebouwd. In de eerste anderhalf jaar groeien de botten, spieren en pezen van je hond nog. Gedoseerd bewegen en niet te wild spelen zijn dan belangrijk. Voor je uitlaatrondjes mag je aanhouden dat een puppy vijf minuten per keer mag wandelen voor elke maand dat hij ouder wordt, en dat vier keer per dag. Een puppy van drie maanden mag dus bijvoorbeeld vier keer per dag 3x5=15 minuten lopen. Geef na elke wandeling genoeg rust om bij te komen. Dat geldt trouwens niet alleen voor het lijf, maar ook voor de geest van een Ierse wolfshond. Het verwerken van prikkels en nieuwe indrukken vraagt tijd en een rustig plekje waar je puppy ongestoord kan uitrusten.

Ierse wolfshonden hebben alles in huis om uit te groeien tot intelligente dieren. Daarvoor hebben ze wel een uitdagende omgeving nodig, en dus een baasje dat die intelligentie stimuleert. Bedenk steeds nieuwe uitdagingen, puzzels en spelletjes om samen met je puppy en volwassen Ierse wolfshond te spelen. Zo raakt je hond niet verveeld en blijft zijn geest scherp en actief, terwijl jullie band ondertussen alleen maar hechter wordt. Een andere goede manier om fitness en hersengymnastiek te combineren (voor jullie beiden) is het zoeken van een geschikte hondensport: liefst eentje waarbij aspecten van de jacht op speelse wijze terugkomen.

Ierse wolfshonden staan bekend om hun goede, sterke, maar soms ook eigenzinnige karakters. Het opvoeden van dit ras is in feite niet moeilijker dan bij veel andere rassen, maar onthoud wel dat de intelligentie van een Ierse wolfshond een voordeel en een nadeel kan zijn bij de training en socialisatie. Aan de ene kant leren deze dieren snel en graag als je ze op de juiste manier behandelt. Aan de andere kant kunnen ze door hun slimheid ook snel verveeld raken. Blijf dus zorgen voor interessante nieuwe manieren om je puppy steeds beter om te leren gaan met zijn gezin en de wijdere omgeving.

Ierse wolfshonden zijn heel sterk gericht op de mensen om ze heen. Dat kan een prima basis zijn voor een goede opvoeding, maar pas wel op met de gevoelige aard die er een rol in speelt. Een Ierse wolfshond heeft een consequente opvoeding nodig, maar dat gaat alleen goed als je consequent kunt zijn terwijl je ook positief en opbouwend blijft. Geef altijd de voorkeur aan belonen boven bestraffen: alleen een lovend woordje kan deze mensenvrienden al heel veel goed doen. Wat je ook doet, maak nooit de vergissing om tegen je Ierse wolfshond te schreeuwen, te snauwen of zelfs fysiek te straffen. Daarmee kun je je puppy of volwassen hond erg onzeker en angstig maken: schade die je misschien niet eens meteen opmerkt, maar die er altijd moeilijker uit te trainen is dan erin.

Met socialisatie bedoelen we het leerproces waarin jij je puppy geleidelijk laat wennen aan alle vreemde prikkels in de wereld om hem heen. De socialisatie van een hond is kritiek voor de manier waarop jouw dier zich de rest van zijn leven zal gedragen in allerlei verschillende situaties. Dat doe je door je puppy stap voor stap te laten wennen aan steeds complexere situaties die jullie in het dagelijks leven tegen kunnen komen. Bedenk je goed dat je puppy lief, schattig, intelligent en speels is, maar dat andere mensen dat misschien niet zo zullen zien. Vooral als iemand bang is voor honden kan een volwassen Ierse wolfshond een hele dreigende indruk maken. Op zo’n moment is het jouw taak om ervoor te zorgen dat je trouwe lobbes zich rustig en vriendelijk gedraagt. Onthoud ook dat er een jachtinstinct in je Ierse wolfshond zit. Het zal je niet in dank worden afgenomen als je hond straks dolenthousiast achter een passerende wielrenner aanrent die toevallig zijn instinct triggert omdat hij iets te veel lijkt op een voorbij huppelend hertje...