Alles over de Mechelse herder

De Mechelse herder is een werkhond in hart en nieren. Deze oorspronkelijk in België gefokte honden zijn zowel qua lichaamsbouw als op mentaal gebied perfect geschikt voor het opdrijven van vee waarvoor ze traditioneel werden gebruikt. Inmiddels zijn ze wereldberoemd als werkhonden met een veel bredere inzetbaarheid. Onder andere als speurhond, waakhond, beschermhond, politiehond en drugshond hebben Mechelse herders zich in elke denkbare setting weten te bewijzen.

Tegenwoordig zijn er ook een heleboel baasjes die hun Mechelse herder in huis hebben gehaald zonder dat ze er direct een taak of ‘baantje’ voor in gedachten hadden. Gelukkig is een goed gesocialiseerde en goed opgevoede Mechelse herder ook een uitstekende en letterlijk hondstrouwe vriend van het gezin als hij de kans krijgt. Toch zorgt de traditionele achtergrond van werken op de heidevelden en op de boerderijen van de Lage Landen ervoor dat deze Belgische honden nog veel te zien zijn op de erven van moderne landbouw- en veeteeltbedrijven.

Zoals dat wel vaker gebeurt bij hondenrassen is de naam van de Mechelse herder lang een punt van discussie geweest voor de deskundigen. Hoe het ras precies wordt ingedeeld hangt er voor een groot deel van af in welk land je het vraagt. Oorspronkelijk bestond er in het land van hun roots, België dus, alleen een groep honden die als de Belgische herders bekend stonden. Rond het jaar 1900 was er door heel België heen nog veel meer landbouw dan nu, dus op heel veel boerderijen werden honden gebruikt die leken op de Mechelse herder van vandaag. Natuurlijk vonden er allerlei kruisingen plaats, waardoor er veel verschillen ontstonden in kleur, vachtdikte en andere uiterlijke kenmerken. Toch bleef de bouw en de veelzijdige inzet als werkhond de factor die de Belgische herders verbond. Onder die verzamelnaam worden daarom vandaag de dag door de meeste verenigingen en instanties vier verschillende rassen verstaan.

De vier rassen die tegenwoordig onder de naam Belgische herder samenvallen zijn de Mechelse herder, de Laekense herder, de Tervuerense herder en de Groenendaeler. Hoewel in Brussel al in 1891 de rasvereniging voor de Belgische herder werd opgericht en een jaar daarna de rasstandaard werd opgesteld, besloten in Mechelen twee liefhebbers in 1898 hun eigen club op te richten. De onenigheid bleef, maar rond het jaar 1910 waren de meeste genetische tekortkomingen uit de hele populatie van Belgische herders geselecteerd door een beter gereguleerd fokprogramma. Daardoor waren inmiddels vier min of meer duidelijk afgebakende types van de Belgische herder te herkennen. Dat zijn tot de dag van vandaag de vier types die hierboven als verschillende ‘rassen’ staan aangegeven. Toch zijn de verschillen vooral beperkt tot de kleur en de dikte van de vacht. Misschien zegt het genoeg dat in het land van herkomst België de Mechelse herder officieel gewoon Belgische herder wordt genoemd.

De moderne Mechelse herdershonden zijn nog altijd wereldwijd populair. Net als veel andere rassen die eigenlijk als veedrijvers en werkhonden waren bedoeld hebben ze de krimp van het herdersvak en boerenleven moeten overleven door andere talenten te laten zien. Gelukkig hadden ze die in overvloed. Het is niet voor niets dat de Amerikaanse luchtmacht en marine de honden als militaire werkhond voor allerlei taken inzet: er was bijvoorbeeld een Mechelaar genaamd Cairo aanwezig toen Osama Bin Laden werd aangehouden. Het zegt ook zeker iets dat zelfs de beroemde Secret Service nog steeds Mechelaars gebruikt als speurhonden om explosieven op te sporen en zelfs om het Witte Huis te bewaken.

Wereldwijd worden Mechelse herders speciaal gefokt om zich als werkhond nuttig te maken. Politiekorpsen en elite-eenheden van legers uit alle windstreken maken dankbaar gebruik van de scherpe intelligentie en minstens net zo scherpe neus van hun Mechelaars. Ook bijvoorbeeld beveiligingsbedrijven die met honden werken weten de Mechelse herder te vinden. Met hun speur- en reddingswerk hebben deze honden al heel wat mensenlevens weten te redden, maar ook al heel wat smokkelaars achter de tralies weten te krijgen. Een bijzondere vermelding verdient het werk van de Mechelaar in de bestrijding van stroperij: in het Zuid-Afrikaanse Kruger Park heeft de beroemde Mechelse herder “K9 Killer” al meer dan honderd arrestaties op zijn naam staan!

Ook door hondenbezitters uit het ‘gewone burgerleven’ wordt de Mechelse herder geroemd om zijn trouw, zijn waaksheid en zijn vermogen om snel te leren samenwerken met zijn baasjes. Als je een klein beetje fan bent van hondensporten, in zo ongeveer elke denkbare vorm, dan is een Mechelaar ook zeker de moeite van het overwegen waard bij het uitkiezen van een puppy. Als je vooral de hele dag stil op de bank met een hondje zou willen knuffelen is een Mechelse herder dan weer geen ideale keuze. Deze stoere honden vragen om een baasje met pit. Een glasheldere en consequente opvoeding is nodig om deze temperamentvolle honden goed in je huishouden en je gezin te laten integreren. Genoeg beweging en uitdaging zijn ook echt noodzakelijk. Herken je jezelf als een hondenliefhebber die graag actief met je dier aan de slag gaat, je duidelijk en leidend naar je hond durft op te stellen en je trouwe viervoeter onvoorwaardelijk aan je zijde wilt hebben? Dan is een Mechelse herder misschien wel de perfecte hond voor jou.

Een Mechelse herder onderscheidt zich net als zijn andere Belgische neefjes en nichtjes van andere herdershonden door de trotse manier waarop hij zijn hoofd ‘draagt’. Een hals met een rechte hoek van negentig graden geeft de Mechelaar een alerte en actieve houding die helemaal aansluit op zijn karakter. Het lijf als geheel is ook wat vierkanter en hoekiger dan herdershonden uit andere landen. Met zo’n harmonieuze en krachtige maar slanke bouw is het niet gek dat Mechelse herders in heel wat films en series te zien zijn.

De vacht van een Mechelse herder maakt het belangrijkste zichtbare verschil tussen deze honden en de andere Belgische herdershonden. De haren zijn vrij kort, maar de vacht is wel erg dicht, met een warme wollige ondervacht. Daardoor heeft een Mechelse herder erg weinig last van slecht weer en kun je er gerust zonder morren mee naar buiten als het regent: een prima eigenschap voor een ras uit de natte Lage Landen. De kleur van de vacht hoort officieel fauve te zijn, een mahonieachtige goudbruine tint, met zwarte markeringen. Op het hoofd hoort een Mechelaar een zwart masker te hebben, wat ze een sterk en herkenbaar gezicht geeft.

Voor een veedrijver van origine is een Mechelse herder niet per se groot te noemen. De schofthoogte van een volwassen reu is 60 tot 66 centimeter, terwijl een teefje met 56 tot 62 centimeter net iets kleiner is. Het gewicht hoort voor reuen tussen de 25 en 30 kilo te liggen en voor teefjes tussen de 20 en 25 kilo. Hoewel een Mechelaar goed gespierd is en dus ook sterk, maakt het beperkte gewicht deze honden behoorlijk snel en enorm wendbaar. Als politiehond bijvoorbeeld maakt dat het een bijna onmogelijke opgave om te ontsnappen aan een Mechelse herder die de achtervolging inzet. Ook in de hondensport maakt die snelheid en wendbaarheid dit een echte kampioenskandidaat van de Mechelaar.

De kop van een Mechelse herder is goed te herkennen aan het zwarte masker dat het gezicht domineert. De grote, puntige driehoekige oren worden rechtop gespitst, wat de alertheid die de rechtopstaande nek uitstraalt nog verder onderstreept. De bruine amandelvormige ogen worden extra gemarkeerd door een zwarte oogrand die bijna een mascara effect aan de blik van de Mechelaar geeft. Een lange, spits toelopende snuit met strak aansluitende lippen maken het plaatje compleet: hier staat een fitte, krachtige en vlijmscherpe hond die klaar is voor actie.

Mechelse herdershonden zijn gewilde waakhonden, en dat komt echt niet alleen omdat ze zo’n alerte indruk maken. Ze zijn uitermate geschikt voor het bewaken en beschermen van jou als baasje, jouw gezin en je erf en bezittingen. Tegenover die waakse inborst staat wel een temperamentvol karakter, wat de Mechelaar niet per se tot de meest meegaande allemansvrienden maakt die je maar bedenken kunt. Als je dus als particulier wilt genieten van een Mechelse herder zul je meer dan bij veel andere rassen moeten letten op een goede en grondige socialisatie. Je hond moet goed leren dat andere mensen niet automatisch een bedreiging zijn en er ook niet zomaar met je spullen vandoor gaan. Gelukkig zijn Mechelse herders uitstekend in staat om te leren, dus als je er maar vroeg genoeg mee begint kun je er heel goed een scherpe, temperamentvolle maar vriendelijke hond aan hebben.

Mechelse herders zijn niet alleen slim, maar ook erg gevoelig van karakter. Ze hebben het in zich om jou, hun baasje, te zien als de grote leider van hun roedel. Daardoor komt het erg hard aan als jij ineens je stem tegen je Mechelaar verheft of streng ingrijpt zonder dat je hond weet waarom. Dat maakt een duidelijke opvoeding en een consequente socialisatie ook zo belangrijk voor dit ras. Positief blijven en belonen bij goed gedrag is de stelregel, maar daarbij moet je wel altijd heel duidelijk blijven over wat wel en niet mag. Een puppycursus is een absolute must voor een Mechelaar waar je lang plezier van en mee zult hebben, net als een goede voorbereiding op de komst van je puppy door de juiste boeken over training en opvoeding te lezen.

Een andere eigenschap waar de Mechelse herder in uitblinkt is zijn energieniveau. Dit zijn echt onvermoeibare honden: heel nuttig als je de hele dag een kudde moet beheersen, maar wel een extra verantwoordelijkheid voor jou als (toekomstig) baasje. Genoeg beweging is echt cruciaal om dit ras in goede vorm te houden en om verveling en probleemgedrag voor te blijven. Toch is alleen fysieke uitdaging niet genoeg. Mechelaars zijn erg slim en hebben constant nieuwe en interessante mentale prikkels nodig om hun scherpe geest op peil te houden. In allerlei verschillende vormen van hondensport kun je de training van spieren, gewrichten en hersenkracht mooi combineren. Het is daarom goed om eens rond te kijken naar wat je leuk lijkt om te doen voordat je aan een Mechelse puppy begint.

Mechelse herders en kinderen zijn al eeuwen bij elkaar in de buurt, maar toch moeten we onderstrepen dat deze honden niet bekend staan als grote kindervrienden. Nou mag je honden en kinderen überhaupt niet zonder toezicht in dezelfde kamer laten zitten, maar de combinatie van dit ras met jonge kinderen vraagt om extra aandacht. Niet alleen het waakse karakter en de bereidheid om tot actie over te gaan zijn een risico in de buurt van kinderen, maar ook de prikkelbare aard en tomeloze energie van een Mechelaar kunnen problemen geven. Kinderen gaan gemakkelijk per ongeluk over de grenzen van deze honden heen, dus besteed ruim voldoende aandacht aan de socialisatie van je puppy in de buurt van kinderen. Vergeet ook niet om je kinderen te leren hoe ze rustig en vriendelijk met jullie Mechelse herder om horen te gaan!

Als het om de verzorging gaat is een Mechelse herder geen bijzonder veeleisende hond. Natuurlijk moet je als verantwoordelijk baasje wel genoeg tijd en aandacht aan de verzorging van je dier besteden, maar in vergelijking met veel andere rassen is dit niet de belangrijkste investering die je hoeft te doen: kun je die extra tijd mooi aan genoeg beweging en spelletjes besteden. De voornaamste verzorgende taak is het borstelen van de vacht. De vacht van je Mechelaar is niet erg gevoelig voor klitten, dus een goede wekelijkse borstelbeurt is genoeg, behalve wanneer je hond in de rui is.

De slankheid en de wendbaarheid van een Mechelse herder zijn erg belangrijk voor het functioneren van je hond en dus ook voor zijn gezondheid en welzijn. Let daarom niet alleen op genoeg beweging, maar ook op een goed dieet met kwaliteitsvoer. Bij overgewicht gaat niet alleen de conditie van een Mechelse herder achteruit, wat zijn natuurlijke sportieve talenten in de weg staat, maar ook de gewrichten krijgen meer te verduren dan waarvoor ze bedoeld zijn. Hou daarom het gewicht van je hond altijd goed in de gaten.

Net als bij alle honden zijn de nagels en het gebit van je Mechelse herdershond belangrijk om regelmatig te controleren. In theorie geef je je hond al genoeg beweging om de nagels op natuurlijke wijze te laten slijten, maar toch mag je daar niet blind op vertrouwen. Te lange of ingegroeide teennagels kunnen de bewegingsvrijheid van je hond belemmeren, waardoor hij zijn energie niet goed kwijt kan en bovendien veel pijn en irritatie moet verdragen. Als je niet goed weet hoe je te lange nagels moet knippen, ga er dan voor naar een specialist. Het gebit van je herder moet je minstens een keer per week poetsen met speciaal ontwikkelde hondentandpasta. Meer dan een poetsbeurt per week mag ook. Let bij het poetsen op of je rode en geïrriteerde plekjes ziet, want ontstekingen aan tanden of tandvlees kunnen overslaan naar andere delen van het lichaam en voor grote problemen zorgen.

Of je nou een grote boerderij hebt of een bescheiden huisje met je Mechelse herder deelt, het is en blijft een werkhond. Daarom moet je je hond ook de tijd en ruimte geven om te ‘werken’, waardoor hij zijn energie voldoende kwijt kan. Met een volwassen Mechelse herder is het advies om minimaal vier keer per dag stevige wandelingen te maken, maar voor genoeg afwisseling is eigenlijk meer nodig. Hondensport is een prima manier om niet alleen genoeg te bewegen, maar ook op de juiste manier de intelligentie en de behendigheid van je Mechelse herder aan te spreken. Zo zorg je ervoor dat je hond zich niet gaat vervelen en tegelijk voldoende in conditie blijft om zich helemaal fit en vrolijk te blijven voelen.

Je Mechelaar is er specifiek op gefokt om samen te werken met zijn baasje. Voor deze honden is gewoon alleen bewegen eigenlijk niet genoeg om zich helemaal goed te voelen: ze willen het liefst samen met jou aan de slag. Er zijn heel veel activiteiten en vooral hondensporten te vinden waarbij jullie als team aan het ‘werk’ moeten, in een speelse setting die voor jou als baasje en ook voor je hond leuk en gezond zijn. Zorg er ook tijdens jullie reguliere wandelingen voor dat je genoeg te doen hebt onderweg. Een bal of een grote stok meenemen om achteraan te kunnen rennen is al een goed begin, maar er zijn altijd leuke nieuwe denk- en doe spelletjes te bedenken. Kijk ook eens online rond om nieuwe ideeën op te doen, want een Mechelse herder is een intelligent dier dat regelmatig nieuwe uitdagingen nodig heeft.

Je kunt natuurlijk niet meteen volop met je Mechelse herder puppy het diepe in springen. Ook al heeft je hond vanaf de puppytijd energie voor tien, bedenk je wel dat een puppy nog heel veel moet leren en nog volop in de groei is. Begin dus rustig, maar wel serieus. Bereid je goed voor door boeken te lezen over de opvoeding en training van je puppy, zodat je weet wat je wel en niet moet doen. Begin hiermee voordat je definitief besluit om je puppy te kopen en in huis te nemen, want alleen zo kun je jullie allebei de goede start geven die jullie verdienen. Wat jullie eerste wandelingen betreft is er een gemakkelijke richtlijn om je aan te houden. Ga vijf minuten extra wandelen voor elke maand die je puppy ouder wordt, zodat je de gewrichten, de spieren en de geest van je hond niet te zwaar belast. Een puppy van twee maanden mag dus tien minuten per keer wandelen; een puppy van vijf maanden dus vijfentwintig minuten. Met vier van deze wandelingetjes per dag bouw je een verantwoord ritme op.

De Mechelse herder is niet voor niets zo geliefd onder politiekorpsen, beroepsmilitairen en reddingsbrigades. Dit ras kan goed en snel nieuwe taken aanleren is daarom in het moderne leven net zo breed inzetbaar als vroeger op de heide en op het boerenland. De keerzijde van dat leervermogen is dat een Mechelaar ook snel en gemakkelijk gedrag aan zal leren dat jij als baasje liever niet wilt zien. Daarom is het essentieel om meteen vanaf het begin serieus werk te maken van de opvoeding en socialisatie van je Mechelaar puppy. Ga samen op puppycursus en gehoorzaamheidstraining, want dat is de beste basis om mee te beginnen, ook omdat er een professionele trainer meekijkt naar jullie eerste stapjes samen. Zorg er ook voor dat je je goed inleest in de opvoeding van puppy’s alvorens je de pup in huis krijgt.

Herders zijn door hun grote sociale intelligentie ook erg gevoelig voor jouw gedrag als baasje en als opvoeder. Dat is een verantwoordelijkheid die je serieus moet nemen. Als jij je Mechelaar van jongs af aan goed leert omgaan met de commando’s die je geeft, dan is dit een ideale hond om die commando’s ook op te volgen. Zorg er alleen wel voor dat je die commando’s duidelijk, consequent en op een positieve manier blijft geven. Belonen van goed gedrag werkt altijd beter dan het afstraffen van slecht gedrag. Ga zeker niet schreeuwen tegen je hond terwijl je hem aan het opvoeden bent, want daarmee kwets je hem alleen maar zonder dat hij de kans heeft om te leren wat jij graag wilt zien.

Om je Mechelse herder goed om te leren gaan met (huis-)dieren en mensen buiten jouw gezin is een goede socialisatie een absolute must. Socialiseren betekent je hond geleidelijk en doelbewust laten wennen aan allerlei vreemde invloeden, van mensen en dieren op straat tot de fietsers, auto’s, voorbij stuiterende voetballen en druk spelende kinderen die jullie tijdens een wandeling tegen kunnen komen. Onthoud goed dat je Mechelse herdershond het in zich heeft om een waakhond en een verdedigingshond te zijn. Dit ras is niet automatisch vriendelijk tegen vreemden, dus als je Mechelaar denkt dat hijzelf of je en je gezin bedreigd worden, dan kan hij daar instinctief op reageren. Neem socialisatie daarom serieus vanaf dag één en maak een goede start door meteen een professionele puppycursus te zoeken.