Alles over de teckel

De teckel is een oer-Europese hond, die al eeuwenlang door de mensen wordt ingezet en gewaardeerd, eerst als specialistische jachthond, later als gezelschapsdier. De eerste vermeldingen over dit hondenras dateren uit de middeleeuwen. Door te fokken met verschillende soorten honden van het brakken type kwam een kleine jachthond tot stand, met opvallend korte poten die in eerste instantie werden gezien als een genetisch defect. In de veertiende en vijftiende eeuw bleek dat het juist die korte pootjes waren waarmee de teckel een heel eigen niche veroverde in de wereld van de jacht.

Een teckel jaagt met zijn neus, want door zijn scherpe reukzin weten maar weinig prooien hem als achtervolger af te schudden. Die neus kan een teckel nog beter gebruiken om sporen te zoeken als deze laag bij de grond zit. De korte poten van de teckel zijn dus zeker geen nadeel, maar vooral een handige eigenschap, omdat dit ras van nature met de snuit dicht bij de grond beweegt. Bijkomend voordeel is dat ze hun hals niet naar beneden hoeven te buigen, zodat ze gemakkelijker voor zich uit kunnen blijven kijken tijdens de achtervolging.

Wereldwijd is de teckel vooral bekend onder zijn oorspronkelijke Duitse naam: dachshund. Dachshund betekent letterlijk ‘dassenhond’, wat verklaard wordt door de oorspronkelijke rol van de teckel in de dassenjacht. Dassen werden vroeger als een plaag gezien, dus een gespecialiseerde dassenjager was erg in trek. Toch werden en worden teckels ook ingezet om te jagen op andere kleine dieren, vaak soorten die in holen of burchten wonen zoals konijnen en vossen. Ook al ziet een teckel er door zijn bescheiden formaat schattig uit, het is absoluut een jachthond in hart en nieren, die ook als waakhond zijn mannetje weet te staan.

De Duitse afkomst van de teckel en zijn populariteit onder Duitse eigenaren heeft hem vroeger tot symbool voor de Duitse natie verheven. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog leidde dat Duitse imago tot een keldering in zijn populariteit in andere landen. Teckels werden afgebeeld in spotprenten om Duitsers te kleineren. In Amerika is kort geprobeerd om de ‘dachshund’ om te dopen tot ‘liberty hound’, maar desondanks zou het tot ver na de twee oorlogen duren totdat de teckel weer over de hele wereld populair werd.

Tegenwoordig is de teckel wereldwijd gelukkig weer een geliefde gezelschapshond. Het is een dier met een opgewekt, scherp, dapper en eigenzinnig karakter – sommigen zeggen eigenwijs – maar dit is te verklaren uit de oorspronkelijke jachtrol van de hond. Een dassenburcht of vossenhol is een complex bouwwerk, dus je moet niet alleen stalen zenuwen hebben om daar je prooi in te achtervolgen (en een vos of das is groter dan veel teckels), maar ook slim en sterk genoeg zijn om er met je prooi weer uit te komen. Misschien is de teckel niet de meest gemakkelijke of volgzame hond ter wereld. Je zou kunnen zeggen dat een teckel een hond ‘met een gebruiksaanwijzing’ is, maar met de juiste opvoeding heb je er een geweldig huisdier aan, vol energie en helemaal verknocht aan zijn baasjes.

Teckels zijn direct te herkennen aan hun lage, langgerekte profiel. Een teckel heeft een lange rug en een langwerpige kop, zowel van bovenaf als van opzij gezien, plus een lange staart die samen de typerende vorm bepalen. Een stevige, diepe en brede borst geeft kracht en volume aan het lijf van de teckel. De poten zijn kort, recht en stevig, waardoor een teckel zich gemakkelijk dicht bij de grond beweegt met een spitse snuit waarin een uitmuntende jagersneus zit. De oren hangen af langs de zijkant van de schedel. De karakteristieke kop van de teckel wordt afgemaakt door een paar donkere ogen, waarmee deze honden recht en intens naar hun baasjes kunnen staren.

De negen verschillende varianten van de teckel zijn te herkennen aan hun vacht en hun grootte. Drie soorten vacht, gecombineerd met drie formaten, maken samen negen, te beginnen met de drie vachttypes. De korthaar teckel heeft een compacte vacht met glad haar. De ruwhaar teckel heeft kort, borstelig haar en een kenmerkend baardje om de bek, met kenmerkende borstelige wenkbrauwen. Het derde type is de langharige teckel. De langhaar is te herkennen aan de pluimen van lange vachtharen, afhangend vanaf de borstkas, de poten, oren en de staart. Alle drie de vachttypes komen in een waaier aan kleuren en kleurcombinaties voor, van roodbruin tot zwart, grijs en beige.

In tegenstelling tot de meeste andere honden wordt de grootte van een teckel niet uitgedrukt in schofthoogte, maar in de omvang van de borstkas. Er worden drie formaten onderscheiden door de rasverenigingen: de standaardteckel, dwergteckel en de kaninchenteckel, wat ‘konijnenteckel’ betekent. De standaardteckel is de grootste van de drie met meer dan 35cm borstomvang, De dwergteckels meet 30 tot 35cm in borstomvang en de kleinste variant, de kaninchenteckel, heeft een kleinere borstkas dan 30 cm. Standaardteckels horen gemiddeld zo’n 9 kilo te wegen, dwergteckels tussen de 5 en 7 kilo en kaninchenteckels tenslotte tot 3,5 kilo.

Ondanks zijn kleine formaat is een teckel een erg sterke hond met relatief veel spiermassa. In principe hebben ze de aanleg voor een ijzersterke conditie en groot uithoudingsvermogen, wat ook weer nodig was voor het najagen van hun prooi. Het is wel nodig om hier ‘in principe’ te zeggen, want een teckel moet voldoende bewegen en niet te veel voer krijgen om die conditie ook op te bouwen en in stand te houden. Genoeg uitlaten en gebalanceerde voeding zijn dus een belangrijke verantwoordelijkheid voor jou als baasje.

Door de lange rug van de teckel is voldoende beweging niet alleen belangrijk: de juiste vorm van beweging is ook kritiek bij het voorkomen van rugblessures. Tegenwoordig wordt er door professionele fokkers op gelet dat teckels niet te lang mogen worden, maar de genetische aanleg ervoor blijft een zwakke plek. Zorg dat je teckel puppy – of volwassen dier – zo min mogelijk trappen hoeft te lopen, want hier zijn ze nog gevoeliger voor dan andere rassen. Ook veel springen is niet goed voor de ruggenwervels van je teckel, dus let hierop tijdens het spelen, zeker in de buurt van drukke kinderen die gemakkelijk te ver gaan.

Teckels zijn niet voor niets van jachthond tot geliefde gezinshond uitgegroeid. De teckel staat bekend als een scherpe, slimme hond die erg sterk aan zijn baasjes hecht. Het zijn actieve, vrolijke honden die ondanks hun korte pootjes graag wandelen en in de buitenlucht spelen, waarbij ze hun sterke jachtinstinct de ruimte kunnen geven. Teckels zijn waaks en maken het hun baasje graag naar de zin. De intelligentie van dit ras is duidelijk te zien wanneer ze met hun typerende indringende blik zelf hun zin proberen te krijgen: het is voor jou als baasje beter om vanaf de puppytijd te leren om niet aan die grote ogen toe te geven.

Een consequente socialisatie is belangrijk bij de opvoeding van dit ras, al was het maar omdat ze een eigenzinnig karakter hebben, met een heel eigen willetje. Daarbij is waaksheid een punt van aandacht: het is zaak om ervoor te zorgen dat je puppy niet steeds gaat blaffen zodra er een wandelaar passeert, want op latere leeftijd is die neiging lastig af te leren. Ook het jachtinstinct kan problemen opleveren. Sommige teckels staan erom bekend dat ze zodra ze buiten zijn in de struiken verdwijnen en op jacht gaan, om pas uren later weer te verschijnen. Bij het uitlaten is aanlijnen, in de beginperiode van je puppy, daarom absoluut aan te raden. Je kunt de kom-hier oefening trainen met een lange lijn van bijvoorbeeld 10 meter. Wanneer dit goed werkt kun je je Teckel een keertje loslaten in een losloopgebied. Een tip: doe dit de eerste keren wanneer je wandelt met een andere stabiele en zelfverzekerde hond. Zo blijft je Teckel puppy beter in de buurt en rent hij minder snel weg.

De kortharige, ruwharige en langharige teckel hebben allemaal een iets andere persoonlijkheid. Toch zijn ze alle drie erg geschikt als huisdier, zolang ze goed worden opgevoed. De langhaar is de meest rustige, volgzame en vriendelijke variant. Ook de korthaar is vriendelijk, ook tegen kinderen, maar heeft vaak iets meer pit in zijn persoonlijkheid. De ruwhaar is de meest energieke en zelfverzekerde van de drie. Deze variant is op het moment ook het meest populair, waarschijnlijk vooral omdat de puppy’s met hun krullende vacht er zo onweerstaanbaar uitzien.

De aard van de teckel is en blijft er een van een echte jachthond. Daarnaast zijn ze sociaal aangelegd. Als je katten in huis hebt gaat dit meestal goed samen met een teckel, zolang de hond maar van puppy af aan gewend is aan het gezelschap. Met kinderen kunnen teckels in de regel prima omgaan. Vaak is het met kinderen juist zo dat je de teckel een beetje tegen ze moet beschermen, omdat ruw spelen snel tot blessures aan hun kwetsbare lange rug kan leiden. Kleinere huisdieren, zoals knaagdieren en vogels, moet je wel echt beschermen tegen het jachtinstinct en de slimheid van je teckel. Een kooitje weten ze uiteindelijk wel open te krijgen, dus zorg ervoor dat kleine huisdieren buiten bereik van je teckel blijven.

Het belangrijkste aandachtspunt bij de verzorging van je teckel is de vacht. Zeker bij de langharige teckel moet de hele vacht regelmatig worden gekamd en geborsteld, zodat er geen klitten in blijven zitten en vuil zicht niet tussen de haren kan ophopen. De plukken langer haar bij de poten, kop en staart kunnen het beste bij worden gehouden met een regelmatige knipbeurt: zeker bij de oren kan hier anders gemakkelijk vuil achterblijven dat voor ontstekingen en andere problemen zorgt. Voor een kortharige teckel die niet aan het verharen is volstaat een keer kammen per week. De ruwharige teckel heeft minsten twee keer per jaar een zogenaamde plukbehandeling voor zijn vacht nodig. Dit kun je het beste bij een hondentrimsalon laten doen.

De tanden van je hond zijn altijd een belangrijk onderdeel van de verzorging. Poets de tanden van een teckel minsten eens per week met speciale hondentandpasta: vaker mag ook. De lange oren van een teckel hangen weliswaar omlaag en staan niet helemaal open naar de buitenlucht, maar toch moet je regelmatig controleren of de oren schoon zijn. Vuil kun je gemakkelijk afdeppen met een tissue of een wattenstaafje met lauw water dat heeft gekookt. Deze inspectie en eventueel behandeling met lauw gekookt water geldt ook voor de ogen.

Teckels staan bekend om hun aanleg voor rugproblemen. Hoewel de rug niet echt een specifieke verzorging nodig heeft is voorzorg wel erg belangrijk. Let erop dat je teckel niet onnodig trappen op en af hoeft, speel er niet te ruw mee, zeker niet als er kinderen bij betrokken zijn, en wees alert op tekenen van rugpijn, zoals hinkend lopen of slepen met de achterpoten. Naast de rug is ook de buik van je teckel een punt van aandacht: deze honden krijgen gemakkelijk last van overgewicht, dus zorg voor verantwoorde en goed gedoseerde voeding in combinatie met de juiste soort beweging. Laat je je teckel castreren? Let dan extra goed op, want deze ingreep maakt ze kwetsbaarder voor snelle gewichtstoename.

Als de kleine krachtpatsers die ze zijn hebben teckels behoefte aan vrij veel beweging. Toch zijn niet alle vormen van beweging goed voor ze. Ook hier is de rug van je teckel weer het punt waar je rekening mee moet houden. Teckels zijn rasjagers en vinden het meestal geweldig om achter stokken of balletjes aan te rennen. Voor jou is het belangrijk om te zorgen dat de speeltjes en ballen die je gooit niet te veel op en neer stuiteren, want de sprongen die je teckel daarvoor moet maken zijn slecht voor zijn ruggenwervels. Til je teckel ook niet op en ga er zeker niet mee lopen slepen, ook weer om de rug niet onnodig te belasten. Kijk vooral uit als er kinderen meespelen, want die gaan hierin gemakkelijk te ver.

Tijdens een lekkere wandeling komt een teckel helemaal tot zijn recht. Het is zeker belangrijk om genoeg te wandelen, ook als je teckel nog een puppy is, maar in dat geval moet het ook niet te veel van het goede worden. Als richtlijn kun je aanhouden dat je puppy vijf minuten mag wandelen per maand dat hij oud is. Een teckel puppy van vier maanden mag dus bijvoorbeeld 4x5=20 minuten achter elkaar wandelen. Dat mag vier keer per dag bij een puppy, waarbij korte uitstapjes voor een snelle plas niet meetellen.

Het is op twee manier belangrijk om bij je teckel aan de lijn te denken. Ten eerste gaat het dan om overgewicht, want teckels worden gemakkelijk te zwaar. Geef niet te veel voer, want jachthonden stoppen niet uit zichzelf met eten. Zorg in elk geval dat je teckel genoeg beweegt om die calorieën ook weer te verbranden. De tweede vorm van aan de lijn doen heeft te maken met een ander soort lijn, en met het jachtinstinct van je hond. De meeste teckels kun je het beste aangelijnd houden als je met ze wandelt. Doe je dit niet, dan is er altijd een kans dat je kleine jager plotseling ergens achteraan schiet en in de struiken verdwijnt. Wanneer hij terugkomt is maar de vraag, dus tenzij je de hele middag wilt wachten is aanlijnen beter. Ook straffen helpt hier niet tegen, want bij de volgende wandeling is het jachtinstinct toch weer sterker dan jouw waarschuwingen. Zoals ook eerder aangegeven is het wel goed om dit te oefenen wanneer je teckel nog een puppy is. Maak gebruik van de 10-meter lijn en oefen iedere dag de kom-hier oefening. Wanneer dit erg goed gaat kun je het proberen om je teckel los te laten lopen in een losloopgebied.

Het is al vaker gezegd: teckels zijn eigenwijze dieren. Daarom is het bij dit ras extra belangrijk dat je consequent blijft in de opvoeding. Je teckel is slim en sociaal genoeg om jou continu te manipuleren als je hem de kans geeft, zeker als je zwicht voor zijn typerende indringende blikken. De truc is voor een belangrijk deel om je puppy te belonen voor goed gedrag: dat werkt veel beter dan het bestraffen van slecht gedrag. Daarbij komt het goed uit dat teckels graag hun baasjes blij maken: een vriendelijk woordje kan al genoeg zijn, zodat je niet steeds koekjes hoef uit te delen in verband met overgewicht. Een tip: stel, je teckel krijgt iedere dag 300 gram hondenbrokken. In plaats van hem daarnaast ook nog snoepjes te geven kun je 20 gram van de eerdergenoemde 300 gram apart houden. Je geeft hier iedere keer iets van wanneer je je teckel beloont. (Dit werkt alleen wanneer je teckel gek is op eten. Het klinkt vreemd, maar niet alle honden zijn super dol op eten.)

Het waakse karakter van je teckel kan een probleem worden als je dit niet onder controle houdt. Leer je puppy af om steeds te blaffen als er een onbekende voorbij komt. Laat je puppy rustig wennen aan andere honden, katten, belangrijke mensen in de omgeving en vooral aan kinderen. Dit noemen ze ook wel socialiseren. Omgekeerd moeten je kinderen vooral leren om met jullie teckel om te gaan. Het is een leuk en lief speelkameraadje, maar kinderen moeten er niet te wild mee omgaan om blessures te voorkomen.